Μαγική (τηλεοπτική) εικόνα
Είναι αδύνατον να περιγραφεί πόση σκληρή δουλειά πολλών ανθρώπων απαιτείται για να βγει στον αέρα ένα λεπτό τηλεοπτικού χρόνου. Αυτό το λεπτό, κάθε λεπτό τηλεοπτικού χρόνου, ωστόσο, πρέπει να βρίσκεται εντός των «κανόνων».
Είναι «κανόνας» ότι η εικόνα πρέπει να συνοδεύει την είδηση στην τηλεόραση. Υπάρχουν, λοιπόν,..
εικόνες χωρίς ειδήσεις, οι οποίες κερδίζουν «αμέτρητο» χρόνο μετάδοσης στο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Υπάρχουν, ωστόσο, ειδήσεις που δεν «οπτικοποιούνται».
Πώς, για παράδειγμα, μπορεί να οπτικοποιηθούν η φτώχεια και η ανεργία; Πώς μπορεί να γίνει εικόνα η διαδικασία της μετακύλισης της ζημίας της κρίσης στους εργαζομένους; Πώς μπορεί να γίνει θέμα η αγωνία των ανθρώπων; Πώς μπορεί να γίνει «ζουμερό» ρεπορτάζ η μαφιόζικη κόντρα των Ευρωπαίων εταίρων στην Ε.Ε. για το ποιος και με ποιον τρόπο θα πληρώσει τα σπασμένα του κορωνοϊού στη σφαίρα της οικονομίας; Η τηλεόραση «πιστεύει» ότι ο θεατής δεν θέλει να σκεφτεί, αλλά απλώς να δει...
«Κανόνας» επίσης είναι στην τηλεόραση πως ό,τι δεν φαίνεται στο πλάνο δεν υπάρχει. Ωστόσο, κανένα πλάνο δεν μπορεί να δείξει από πότε, πώς, με ποια διαδικασία και από ποιους διαλύθηκε, για παράδειγμα, το σύστημα Υγείας. Καμία εικόνα δεν μπορεί να συνοψίσει τις πολιτικές επιλογές του ξεπουλήματος δημόσιων πόρων και υποδομών.
Κανένα ρεπορτάζ δεν έχει εικόνα του άδειου κελύφους που έχει απομείνει σ’ αυτό που ονομάζουμε κράτος και υποτίθεται ότι υπάρχει για να διασφαλίζει την αξιοπρεπή ύπαρξη όλων και όχι για την καλοπέραση μιας ελάχιστης μειονότητας των πολιτών που το απαρτίζουν.
Ένας ακόμη «κανόνας», ανομολόγητος, είναι ότι το τηλεοπτικό ειδησεογραφικό προϊόν απευθύνεται στην «πλέμπα». Και η... πλέμπα (αυτοί που δεν σκέφτονται αλλά μόνο βλέπουν) μπορεί να κρατηθεί στα «μηχανάκια» των μετρήσεων με «ειδήσεις» όπως «κάνει ζέστη και οι άνθρωποι ξεχύθηκαν στις παραλίες» ή με απόψεις επωνύμων που κάνουν «ντόρο» ή με «κόντρες» πολιτικών που θορυβούν αποφεύγοντας επιμελώς να μιλήσουν για την ουσία των πραγμάτων για τα οποία υποτίθεται ότι διαφωνούν.
Είναι προφανές ότι, για να μιλήσει η τηλεόραση γι’ αυτό που δεν φαίνεται στο πλάνο, χρειάζεται άλλου τύπου σκληρή δουλειά. Πάνω απ’ όλα όμως απαιτείται η δυνατότητα να είναι αδέσμευτη, ανεξάρτητη, έξω και πάνω από το οικονομικό / πολιτικό «κύκλωμα» συμφερόντων...
Η γενική αποδοχή των παραπάνω «κανόνων» όμως, εκτός από το τηλεοπτικό πρόγραμμα, διαμορφώνουν και ένα αξίωμα: καμία (τηλεοπτική) εικόνα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα «μετριέται» με τους λεγόμενους δείκτες αξιοπιστίας, τους οποίους αναζητά, μαζί με την τηλεόραση, και το δημοσιογραφικό σινάφι (μας)...
- Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2126 (21-5-2020)
