Τα πέτρινα σχολεία της Ελλάδας

Η «Αφύλαχτη Διάβαση» παρουσιάζει μία μεγάλη ιστορική έρευνα για τα διδακτήρια του Ελληνισμού που ανεγέρθηκαν από τη δεκαετία του 1850 έως και στις αρχές της δεκαετίας του 1930, εστιάζοντας στα πέτρινα δημοτικά σχολεία της υπαίθρου στην ηπειρωτική Ελλάδα. Η έρευνα αποτυπώνεται σε ένα ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ που θα μεταδοθεί.. από το Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας σε δύο μέρη: Σάββατο 28 και Κυριακή 29 Μαρτίου 2020, στις 12 το μεσημέρι.
Τα αγροτικά διδακτήρια, αλλά και τα περισσότερα σχολεία του Ελληνισμού, χτίστηκαν με την πέτρα του τόπου τους. Στα κονιάματα και στα υπόλοιπα μείγματα των υλικών που βοήθησαν να στεριωθούν οι πέτρες των σχολείων, βρίσκονται σε ισόποσες αναλογίες το κρυστάλλινο νερό της υπαίθρου και ο ζεστός ιδρώτας των κατοίκων της. Πήραν μόνοι τους τις βαριοπούλες, τους κασμάδες και τα καλέμια και ξερίζωσαν την γκρίζα και καφετιά πέτρα της Ελλάδας. Κουβάλησαν στις πλάτες τους το χαρμάνι και τις πέτρες, ταξίδεψαν μερόνυχτα με τα ζώα τους για να φέρουν τα οικοδομικά υλικά που τους έλειπαν, φιλοξένησαν στα σπίτια τους πετράδες και κομπανίες χτιστάδων που ήρθαν από μέρη μακρινά.
Το πρώτο μέρος του ντοκιμαντέρ εκτείνεται χρονικά από το 1850 έως και το 1911. Εξετάζει τη «Διδακτική» του παιδαγωγού Σπυρίδωνα Μωραΐτη, το διάταγμα του 1894, τον «οργανικό νόμο δημοτικής εκπαιδεύσεως» του 1895, τα λεγόμενα «Σχολεία Συγγρού» των αρχών του περασμένου αιώνα, μέχρι και τις μεταρρυθμίσεις που προώθησε η πρώτη κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1911. Παράλληλα, το ντοκιμαντέρ ταξιδεύει τους ακροατές μέχρι το Βελιγράδι και την πλούσια ελληνική παροικία, αφού με χρήματα των Βαλκάνιων εμπόρων οικοδομήθηκαν αρκετά διδακτήρια της περιόδου.

Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η ανέγερση διδακτηρίων, κυρίως στα χρόνια του Μεσοπολέμου, εστιάζοντας στον ερχομό των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την υπογραφή του Συμφώνου της Ανταλλαγής, καθώς και στο πρόγραμμα ανέγερσης διδακτηρίων του 1932, όταν υπουργός επί των Εκπαιδευτικών ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Το ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ για τα πέτρινα δημοτικά σχολεία της Ελλάδας εμπλουτίζεται με μαρτυρίες και πλούσιο αρχειακό υλικό.
Έρευνα-τεκμηρίωση-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης
Συντονιστείτε! Πρώτο Πρόγραμμα: 91.6 και 105.8!
Info
Σάββατο 28 και Κυριακή 29 Μαρτίου 2020, ώρα 12:00-13:00
Εκπομπή: «Αφύλαχτη Διάβαση»
«Τα πέτρινα δημοτικά σχολεία της Ελλάδας»
Live Streaming: webradio.ert.gr/proto
Facebook: facebook.com/protoprogramma.ert
Τις εκπομπές της «Αφύλαχτης Διάβασης» μπορείτε να τις ακούτε -μετά την πρώτη ραδιοφωνική τους μετάδοση- και στο web radio της ΕΡΤ: webradio.ert.gr/category/proto-programma/afylachti-diavasi