Το Σύνταγμα, η Σύμβαση της Γενεύης και ο Χαρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ κατοχυρώνουν το δικαίωμα στο πολιτικό άσυλο. Το ερώτημα είναι πώς θεμελιώνεται νομικά η απόφαση-ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι αναστέλεται για ένα μήνα η υποβολή αιτήσεων παροχής ασύλου και ότι θα γίνεται άμεση επιστροφή, χωρίς καταγραφή, όσων εισέρχονται παράνομα στην..
ελληνική επικράτεια. Η απάντηση προφανώς συναρτάται με τις έκτακτες συνθήκες μαζικής εισόδου μεταναστών και προσφύγων από την Τουρκία. Αρκεί όμως αυτό για να ανασταλούν τα δικαιώματα των προσφύγων; Ας μην υποτιμήσουμε τη βαρύτητα του ερωτήματος.
***
Δεν θα απαντήσω τώρα στο ερώτημα που έθεσα στο παραπάνω ποστ σχετικά με τη νομική θεμελίωση της απόφασης της κυβέρνησης να αναστείλει την εφαρμογή της Σύμβασης της Γενεύης και των λοιπών υπερνομοθετικών εγγυήσεων υπέρ των προσφύγων, επειδή το ζήτημα είναι εξαιρετικά σύνθετο. Θα ήθελα μόνο να επισημάνω κατι που είναι νομικά αδιαμφισβήτητο, ότι Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΑΣΦΑΛΗ ΤΡΙΤΗ ΧΩΡΑ, με βάση όλους τους διεθνώς αποδεκτούς ορισμούς του όρου αυτού.
Επίσης, στο λεγόμενο no man's land, εκεί ΕΞΩ από τα σύνορα, στη μεθόριο, στον Έβρο και στα βόρεια νησιά μας, το κράτος συνεχίζει να έχει υποχρέωση να σεβαστεί την αξία του ανθρώπου και την προστασία της ζωής--αυτά δεν αναστέλλονται.
Κάποιοι θα πουν αβασάνιστα "ε, και;"--παρακαλώ ας το ξανασκεφτούν. Πράττουμε άριστα που προστατεύουμε τα σύνορά μας και αποδίδουμε τιμή στους συνοριοφύλακες, αλλά δεν θα διαγράψουμε για χάρη κανενός τον ευρωπαικό συνταγματικό πολιτισμό, μέρος του οποίου είναι η ελληνική έννομη τάξη, κι ας κωφεύει η Ευρώπη στις εκκλήσεις μας για συνδρομή.
Γνωρίζω ότι αναρτήσεις σαν αυτές δεν είναι δημοφιλείς, αλλά εν ονόματι του ρεαλισμού δεν θα πετάξουμε όλους τους κανόνες δικαίου και ανθρωπιάς στα σκουπίδια του Ερντογάν, αν μη τι άλλο επειδή ύστερα δεν θα νομιμοποιούμαστε να τους επικαλεστούμε όταν θα μας χρειαστούν (και φοβούμαι ότι θα μας χρειαστούν).
***
Θέτω σε συζήτηση κάποιες πρώτες σκέψεις πάνω στα νομικά ερωτήματα που μας απασχολούν από χθες και ένα πολιτικό σχόλιο για το προσφυγικό, σε συνέχεια των προηγούμενων αναρτήσεών μου.
1. Η χθεσινή απόφαση της κυβέρνησης να αναστείλει την εφαρμογή της Συνθήκης της Γενεύης ως προς την παραλαβή αιτήσεων ασύλου δεν είναι νόμιμη. Αναστολή ισχύος της Σύμβασης με κυβερνητική απόφαση δεν είναι νοητή.
2. Η απόφαση για επαναπροώθηση των παρανόμως εισερχόμενων χωρίς καταγραφή σε περίπτωση ῾᾽μπούκας῾᾽ είναι ανεκτή κατά το διεθνές δίκαιο, όπως έκρινε το ΕυρΔΔΑ πριν από λίγες ημέρες, εφόσον υπάρχουν άλλες πύλες εισόδου. Αν όμως δεν προβλέπεται διαδικασία απονομής ασύλου, πύλες εισόδου πρακτικά δεν υπάρχουν. Άρα κατά την εκτίμησή μου και εδώ ανακύπτει νομικό πρόβλημα.
3. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρέλαβε από την κυβέρνηση Τσίπρα μια αποτυχημένη διαχείριση του προβλήματος και ξεκίνησε με τη λανθασμένη επιλογή να καταργήσει το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, την οποία διόρθωσε πρόσφατα. Ωστόσο, φοβούμενη μάλλον το πολιτικό κόστος, δεν αποσυμφόρησε τα νησιά. Τώρα βρίσκεται μπροστά σε μια θύελλα, την οποία αντιμετωπίζει μεν με την επιβεβλημένη ενίσχυση των μηχανισμών αποτροπής των μαζικών, κατευθυνόμενων ροών, αλλά η χθεσινή της απόφαση είναι νομικά εσφαλμένη και διαχειριστικά αλυσιτελής ως προς την αναστολή της παραλαβής αιτήσεων ασὐλου.
4. Συμπέρασμα: Το στρατηγικό έλλειμμα στο προσφυγικό-μεταναστευτικό επί μια πενταετία έχει οδηγήσει σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση. Απαιτείται ένα συνεκτικό και πολυεπίπεδο σχέδιο αντιμςετώπισης του μεταναστευτικού, που κατά την εκτίμησή μου αποτελεί το σοβαρότερο ζήτημα που καλείται να διαχειριστεί η χώρα μας και η (παραπέουσα) Ευρώπη τα επόμενα χρόνια.
Ξενοφών Κοντιάδης
(καθηγητής στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου)
-πηγή: facebook
