Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2020

Τα τρία όχι που έγιναν Ναι

Γράφει ο Αγγελής Στρατής

Την 1η Σεπτεμβρίου 1967 οι ηγέτες του Αραβικού Συνδέσμου έβαλαν τέλος στο εμπάργκο πετρελαίου με το οποίο πίεζαν τη Δύση όλο το προηγούμενο καλοκαίρι, στον απόηχο του καταστροφικού για τους Άραβες Πολέμου των Έξι Ημερών. Συντρίβοντας τις στρατιές τριών αραβικών κρατών τον Ιούνιο, το Ισραήλ είχε καταλάβει την Ανατολική Ιερουσαλήμ και ολόκληρη τη Δυτική Όχθη.. (από την Ιορδανία), τη Λωρίδα της Γάζας και τη Χερσόνησο του Σινά (από την Αίγυπτο) και τα Υψίπεδα του Γκολάν (από τη Συρία). Η σύνοδος κορυφής που έγινε στο Χαρτούμ, πρωτεύουσα του Σουδάν, έλαβε επίσης την ιστορική απόφαση των τριών Όχι: «όχι ειρήνη με το Ισραήλ, όχι αναγνώριση του Ισραήλ, όχι συνομιλίες με το Ισραήλ», απαιτώντας να αποσυρθούν τα ισραηλινά στρατεύματα από τα αραβικά εδάφη και επιμένοντας «στα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού στη δική του χώρα».
Τα τρία Όχι δεν μπόρεσαν να κρύψουν από τις αραβικές μάζες την πολιτική και οικονομική αναδίπλωση των ηγετών τους μετά τη στρατιωτική ήττα. Πάνω από μισό αιώνα μετά την απόφαση αυτή, που διαπίστωνε ότι το πετρέλαιο εκτός από «όπλο πολέμου» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «θετικό όπλο» για την ενίσχυση των οικονομιών των αραβικών κρατών ώστε να πετύχουν τους στόχους τους απέναντι στην ισραηλινή επιθετικότητα, οι ηγεσίες των αραβικών κρατών (αυταρχικές οι περισσότερες) πυκνώνουν τις πολιτικές, οικονομικές, διπλωματικές επαφές με το Ισραήλ. Μετά την Αίγυπτο και την Ιορδανία, που συνήψαν διπλωματικές σχέσεις και συμφωνίες ειρήνης με το Ισραήλ τις προηγούμενες δεκαετίες, μπήκαν στον χορό των υψηλόβαθμων επαφών (και της συνεργασίας σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών, τεχνολογίας κ.ά.) τα τελευταία χρόνια οι μικρές αλλά πλούσιες μοναρχίες του Κόλπου καθώς και ο θεματοφύλακας των ιερών τόπων του Ισλάμ, το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Το κατεστραμμένο Ιράκ και η ισοπεδωμένη Συρία δέχονται «επισκέψεις» από την ισραηλινή πολεμική αεροπορία, ο παλαιστινιακός λαός, που έχει στο σβέρκο του την κατοχή, δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο (με τελευταίο το «ειρηνευτικό σχέδιο» Τραμπ).
Σε όλα αυτά ήλθε να προστεθεί η συνάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου με τον νέο ισχυρό άνδρα του Σουδάν, τον στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν, ο οποίος είναι επικεφαλής του Συμβουλίου που κυβερνά τη χώρα μετά την ανατροπή του τριακονταετούς καθεστώτος Μπασίρ. Το ραντεβού έγινε την περασμένη Δευτέρα στο Εντέμπε της Ουγκάντα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, και ανακοινώθηκε με πανηγυρικό ύφος από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, που έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει ότι «γράφει Ιστορία» και στην Αφρική εν μέσω της προεκλογικής περιόδου στη χώρα του. Την επομένη, ο στρατηγός Μπουρχάν δήλωσε ότι έκανε αυτό το βήμα με γνώμονα την εθνική ασφάλεια και τα συμφέροντα του λαού του Σουδάν. Τι προσδοκά το Χαρτούμ από αυτή τη συνάντηση; Έναν... καλό λόγο από το Ισραήλ στον Τραμπ για να βγάλει το Σουδάν από τον αμερικανικό κατάλογο των κρατών που υποστηρίζουν την τρομοκρατία ώστε να ανοίξουν οι κρουνοί των επενδύσεων στην αφρικανική χώρα.
Ο πρωθυπουργός του Σουδάν, Αμπντάλα Χαμντόκ, δήλωσε αιφνιδιασμένος, υπουργοί της μεταβατικής κυβέρνησης είπαν ότι έμαθαν για τη συνάντηση από την τηλεόραση, ενώ ηγετικά στελέχη των ακτιβιστών που ανέτρεψαν το καθεστώς Μπασίρ δήλωσαν πρώτα άγνοια και κατόπιν οργή.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι το ραντεβού κλείστηκε με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ενώ γνώριζαν γι’ αυτό η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέφρασε την ευαρέσκειά του, αλλά ώς εκεί προς το παρόν...
Η Παλαιστινιακή Αρχή μίλησε για «πισώπλατη μαχαιριά». Οι καιροί έχουν αλλάξει, αλλάζουν τα συμφέροντα και οι συμμαχίες. Μόλις δυο ημέρες πριν από τη συνάντηση Νετανιάχου - Μπουρχάν, η κυβέρνηση του Σουδάν είχε συνυπογράψει την απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου που απέρριψε το σχέδιο Τραμπ για το Παλαιστινιακό. Δεν είναι η πρώτη ούτε η τελευταία αδελφική μαχαιριά...