Η Έλενα Ακρίτα έβγαλε νομίζω το πιο εύστοχο συμπέρασμα για τον τρόπο που παρουσιάζεται ο Γιάνης Βαρουφάκης στην τελευταία ταινία του Κώστα Γαβρά: «η μόνη διαφορά ανάμεσα στον Ιησού και τον Βαρουφάκη είναι ότι μόνον ο ένας από τους δυο περπάτησε επί των υδάτων».
Φυσικά, πέρα από την πολιτική..
κριτική, μια ταινία πρέπει να κρίνεται κυρίως καλλιτεχνικά και εδώ είναι η μεγάλη απογοήτευση για τους «Ενήλικες στο Δωμάτιο»: ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης αποφασίζει να ασχοληθεί με την ελληνική τραγωδία, με το αποτέλεσμα να φλερτάρει με την παρωδία, ή, όπως ήδη γράφτηκε για τα «πλάνα», την σκηνή στο φινάλε της ταινίας, με ελληνικό μιούζικαλ της δεκαετίας του 60.
Σεναριακά τουλάχιστον, το μετριότατο αποτέλεσμα σχετίζεται με την πλήρη υϊοθέτηση Βαρουφάκη από τον Έλληνα σκηνοθέτη. Στο βιβλίο του, ο πρώην υπουργός Οικονομικών παρουσιάζει τη δική του προσωπική εκδοχή, ενώ βρίσκεται ήδη όταν το γράφει, σε πολιτική αντιπαράθεση με τους άλλους πρωταγωνιστές της υπόθεσης.
Το πιο τρανταχτό αποτέλεσμα είναι ο τρόπος που παρουσιάζεται ο Αλέξης Τσίπρας: ακόμη και οι αντίπαλοι του παραδέχονται ότι ο πρώην πρωθυπουργός είναι ιδιαίτερα ευφυής (« πιάνει πουλιά στον αέρα » είπε πρόσφατα ένας από αυτούς), έχει ισχυρή προσωπικότητα και χιούμορ, είναι με δύο λόγια ένας χαρισματικός άνθρωπος. Στην ταινία, ο Τσίπρας είναι ένα μονοδιάστατο, αδύναμο ανθρωπάκι, που κοιτάει σχεδόν με ανοικτό το στόμα τον Βαρουφάκη.
Το ίδιο ισχύει και για άλλα πρόσωπα, όπως λόγου χάριν η Δανάη Στράτου, που δεν είναι ακριβώς η γυναίκα που ανοίγει φύλλο για σπανακοτυρόπιτα, όπως παρουσιάζεται. Ακόμη πιο σημαντικό, τα ηθικά και πολιτικά διλήμματα που εκείνο το κρίσιμο εξάμηνο αντιμετώπισαν οι πρωταγωνιστές και ο τότε πρωθυπουργός επίσης αγνοούνται, καθώς ο σούπερμαν Βαρουφάκης είναι από την αρχή αποφασισμένος να τα βάλει με τους κακούς, για να πέσει ηρωικά στο τέλος.
Αν όμως αποφασίζει κανείς να κάνει μια ταινία που έχει και χαρακτήρα ντοκουμέντου, καθώς αναφέρεται σε μια τόσο πρόσφατη και κρίσιμη ιστορική στιγμή και σε πραγματικά γεγονότα, θα πρέπει προηγουμένως να ερευνήσει τι έγινε στα αλήθεια, για να δημιουργήσει την κατάλληλη πλοκή και να πλάσει ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Είναι σαν να σκηνοθετεί κανείς το «Ζ», αφήνοντας φλου το αν επρόκειτο για τροχαίο ατύχημα ή για δολοφονία του βουλευτή Λαμπράκη. Χάθηκε έτσι μια μοναδική ευκαιρία να αναδειχθεί, μέσα από έναν μαέστρο του «πολιτικού σινεμά», ο κυνισμός, η αλαζονεία και η απληστία του ευρωπαϊκού ιερατείου και της παγκόσμιας ολιγαρχίας.
Μπερδεύοντας τα plan B μας.
Από πολιτικής πλευράς όμως, ο θεατής μένει με την εντύπωση ότι, αντί για την συνθηκολόγηση της ελληνικής κυβέρνησης, υπήρχε εναλλακτική λύση που για κάποιον αδιευκρίνιστο λόγο δεν επέλεξε ο Αλέξης Τσίπρας.
Ερχόμαστε έτσι στα διάφορα plan Β που έχει κατά καιρούς επικαλεστεί ο Γιάνης Βαρουφάκης μπερδεύοντας τους πάντες με την, κατόπιν εορτής, ανάδειξη τους. Σύμφωνα με το βιβλίο του, το plan Β συνίστατο όχι στην έξοδο από το ευρώ αλλά στην εφαρμογή ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών και άλλων δύο μέτρων (κούρεμα των ομολόγων που κατείχε η ΕΚΤ, αλλαγή του νομικού πλαισίου που διέπει την Τράπεζα της Ελλάδος) στην περίπτωση που οι δανειστές δεν υποχωρούσαν και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σταματούσε την χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών.
Μετά τον Ιούλιο του 2015, αποκάλυψε και την ύπαρξη ενός plan X, στην περίπτωση αναγκαστικού grexit. Σε συνεντεύξεις του έχει δώσει διαφορετικές εκδοχές, μπερδεύοντας συχνά ο ίδιος τα δύο plan:
ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Υπήρχαν, εδώ πρέπει να υπάρξει ένας σημαντικός διαχωρισμός μεταξύ αυτό που αναφέρεται ως plan b, το οποίο εμείς το λέγαμε plan x.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Απλώς για να το καταλάβω, μου λέτε ότι υπήρχε ένας σχεδιασμός συγκεκριμένος.
ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Συγκεκριμένο. Το plan x, plan b πείτε το έτσι, ο λόγος που το έκανα x είναι γιατί η ΕΚΤ είχε ένα τέτοιο πράγμα.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το plan z.
ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ: Το plan z, εμείς το είπαμε x. Τελείωσε το λατινικό αλφάβητο.
Ας διευκρινίσουμε εδώ τα πράγματα, ξεμπερδεύοντας και τον κ. Βαρουφάκη. Πράγματι, γίνεται φανερό από την επομένη της εκλογής του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιανουάριο του 2015 οι δανειστές είναι αποφασισμένοι να μην κάνουν την παραμικρή υποχώρηση και περιορίζουν από την πρώτη εβδομάδα την χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών. Είναι η στιγμή που πρέπει να εφαρμοστεί το plan Β, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο ήταν έτοιμο:
«Κρίνω ότι ήταν και παραμένει άρτιο και ότι πρόκειται για ένα σχέδιο που έπρεπε να εφαρμοστεί σήμερα στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία και στη Γαλλία την ίδια. …Στο ερώτημα «πόσο ολοκληρωμένο ήταν» πρέπει να απαντήσω ξεκάθαρα: ήταν όσο ολοκληρωμένο μπορούσε να είναι».
Τον Φεβρουάριο του 2015, παρά τις φανερές πλέον προθέσεις των δανειστών, η κυβέρνηση προχωρεί στον «μοιραίο» κατά τον κ. Βαρουφάκη συμβιβασμό και το «άρτιο» και προετοιμασμένο plan B δεν εφαρμόζεται. Με πρωτοβουλία του ίδιου και όχι γιατί δεν το θέλει ο Τσίπρας. Γιατί όπως εξηγεί στο βιβλίο του: «Το κλείσιμο ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών που θα ήταν απαραίτητο για να αντιμετωπίσει(η κυβέρνηση - σ.σ.) το κλείσιμο των τραπεζών και η προετοιμασία για τις δυσκολίες που θα δημιουργούσαν οι κλειστές τράπεζες χρειάζονταν απλώς περισσότερο χρόνο».
Το αν ή όχι ήταν έτοιμο να εφαρμοστεί το περιβόητο plan Β μπορεί να παραμένει ερώτημα, αλλά το σίγουρο είναι ότι η εφαρμογή του θα δημιουργούσε χάος. Σύμφωνα με το σχέδιο Βαρουφάκη, οι οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές, οι εισαγωγές και οι εξαγωγές θα γίνονταν με χρεωστικές κάρτες μέσω web banking, το κράτος θα πλήρωνε με υποσχετικές σε χαρτιά. Οι συνταξιούχοι θα πληρώνονταν ηλεκτρονικά παρότι πολλοί δεν έχουν ιδέα από ίντερνετ, οι μισθοί θα συμπιέζονταν δηλαδή θα περικόπτονταν, όπως και οι υψηλές συντάξεις(2), χώρια το κλείσιμο των τραπεζών και η αλλαγή του νομικού πλαισίου για την Τράπεζα της Ελλάδος που θα οδηγούσε σε πλήρη ρήξη με τις Βρυξέλλες. Πως θα εφαρμόζονταν όλα αυτά, όταν μάλιστα οι πολίτες όχι απλώς δεν είχαν προετοιμαστεί αλλά δεν είχαν την παραμικρή ιδέα για το plan B;
Ακόμη χειρότερα όμως θα ήταν τα πράγματα αν εφαρμοζόταν το άλλο σχέδιο που ο κ. Βαρουφάκης υποστηρίζει ότι επεξεργαζόταν μυστικά από τον Μάρτιο του 2015. Το plan Χ...
Σημειώσεις:
1. Εφημερίδα των Συντακτών, 31/7/2017
2. « Ανίκητοι ηττημένοι » σελ. 123, το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ταινία
1. Εφημερίδα των Συντακτών, 31/7/2017
2. « Ανίκητοι ηττημένοι » σελ. 123, το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη πάνω στο οποίο στηρίχθηκε η ταινία
-
- το κείμενο του Στ. Kούλογλου είναι από το tvxs