- Και γιατί χαίρεσαι; Αυτός δεν ήταν που σε κυνηγούσε και σε έστελνε στις φυλακές;
- Να φύγει η χούντα κι ας έρθει κι ο Καραμανλής!
O διάλογος, 45 χρόνια πριν, ανάμεσα στη μάνα και στον συγχωρεμένο τον πατέρα...
Τα ξημερώματα τις 24ης Ιουλίου 1974 ο πρώην Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κωνσταντίνος..
Καραμανλής επιστρέφει από το Παρίσι. Κατά την κρίσιμη αυτή στιγμή για τη χώρα, θα αναλάβει την ηγεσία Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, προκειμένου να αποκατασταθεί το δημοκρατικό πολίτευμα και να βγει η Ελλάδα από τον κυκεώνα των καταστροφικών γεγονότων που προκάλεσε η χούντα των συνταγματαρχών, με αποκορύφωμα αυτών το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο που ακολούθησε.
Με αφορμή την επέτειο 45 ετών από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει στην ιστοσελίδα ert.gr/news/arxeio-afierwmata/ την ταινία Επικαίρων, αποτελούμενη από έξι θέματα, με όλο το ρεπορτάζ των πολιτικών εξελίξεων από το βράδυ της 23ης μέχρι και την 26η Ιουλίου 1974, καλύπτοντας την άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τη σύσκεψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, τις ορκωμοσίες του Κωνσταντίνου Καραμανλή και των δύο κλιμακίων της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, καθώς και το διάγγελμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή προς τον ελληνικό λαό, όπως αυτό μεταδόθηκε από το στούντιο της ΕΡΤ, τότε ΕΙΡΤ, στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής. Επίσης, παρουσιάζονται 23 φωτογραφικά τεκμήρια από τη συλλογή του φωτορεπόρτερ του Associated Press, Αριστοτέλη Σαρρηκώστα, καθώς και από τη συλλογή του Π. Πουλίδη και Υιών, του Αρχείου της ΕΡΤ.
Η ταινία αρχίζει με νυχτερινά πλάνα αυτοκινήτων στους δρόμους της Αθήνας, που συμμετέχουν στους πανηγυρισμούς για την κατάρρευση της δικτατορίας και την επιστροφή στην Ελλάδα του πρώην Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, συνοδευόμενος από τον δημοσιογράφο και στενό του συνεργάτη Παναγιώτη Λαμπρία, αποβιβάζεται από αεροσκάφος στο αεροδρόμιο του Ελληνικού, όπου του επιφυλάσσεται αποθεωτική υποδοχή από το συγκεντρωμένο πλήθος. Αστυνομικοί προσπαθούν να δημιουργήσουν διάδρομο, προκειμένου ο Κωνσταντίνος Καραμανλής να διασχίσει το πλήθος που πανηγυρίζει και να μεταβεί στην αίθουσα αφίξεων. Ακολουθούν πλάνα από τους αθηναϊκούς δρόμους με αυτοκίνητα από τα οποία ανεμίζουν ελληνικές σημαίες ή έχουν κολλημένα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας «Η Βραδυνή» με φωτογραφία του Κ. Καραμανλή και τίτλο «Έρχεται! Ο Κ. Καραμανλής στις 12 θα βρίσκεται στην Αθήνα». Επίσης, προβάλλονται πλάνα από το κέντρο της Αθήνας το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου, αυτοκίνητα και πλήθος κόσμου συγκεντρωμένο στο Σύνταγμα, καθώς και στιγμιότυπα από την άφιξη πολιτικών στη Βουλή, όπως οι πρώην Πρωθυπουργοί Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Στέφανος Στεφανόπουλος και Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, καθώς και οι πρώην Υπουργοί Πέτρος Γαρουφαλιάς και Γεώργιος Μαύρος, προκειμένου να συμμετάσχουν σε σύσκεψη της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας Στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη, με αντικείμενο την αντιμετώπιση της Κυπριακής Κρίσης και του εσωτερικού πολιτικού αδιεξόδου.
Ακολούθως, παρουσιάζονται πλάνα από την εν λόγω σύσκεψη και στην οποία λαμβάνουν μέρος, πέραν των προαναφερθέντων πολιτικών, ο πρώην Πρωθυπουργός Σπυρίδων Μαρκεζίνης, ο πρώην Υπουργός Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, ο πρώην Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ξενοφών Ζολώτας, ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος, ο Αρχηγός του Στρατού Αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, ο Αρχηγός του Ναυτικού Αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και ο Αρχηγός της Αεροπορίας Αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου.
Η ταινία Επικαίρων συνεχίζει με νυχτερινά πλάνα της 23ης προς 24η Ιουλίου 1974, από την άφιξη οχήματος που μεταφέρει τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στον κατάμεστο από επευφημούντες πολίτες χώρο της Βουλής. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εισέρχεται στο κτήριο του Κοινοβουλίου και διακρίνεται να ανταλλάσσει χειραψία με τον δικηγόρο Αλέξανδρο Λυκουρέζο. Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται Πρωθυπουργός από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας Στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη.
Το απόγευμα της 24ης Ιουλίου πραγματοποιείται ειδική τελετή για την ορκωμοσία των μελών του πρώτου κλιμακίου της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η σύνθεση κλιμακίου έχει ως εξής: Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και Υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μαύρος, Υπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού Ξενοφών Ζολώτας, Υπουργός Εθνικής Αμύνης Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, Υπουργός Εσωτερικών Γεώργιος Ράλλης, Υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, Υπουργός Δημοσίας Τάξεως Σόλων Γκίκας, Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών Κωνσταντίνος Τσάτσος, Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Νικόλαος Λούρος, Υπουργός Απασχόλησης Κωνσταντίνος Λάσκαρης, Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Ανδρέας Κοκκέβης και Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Παναγιώτης Λαμπρίας. Παρατίθενται πλάνα από την ορκωμοσία τους από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Σεραφείμ ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας Στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη και του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Την 25η Ιουλίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απευθύνει διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό. Η ταινία περιλαμβάνει πλάνα από το εσωτερικό του στούντιο του ΕΙΡΤ στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής κατά τη διάρκεια της μετάδοσης του διαγγέλματος, καθώς και του τεχνικού προσωπικού πίσω από τις κάμερες. Δίπλα στον Κ. Καραμανλή διακρίνεται όρθιος ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Παναγιώτης Λαμπρίας. Στο διάγγελμά, το οποίο παρουσιάζεται αυτούσιο στην ταινία Επικαίρων, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, την απόλυτη ανάγκη εθνικής σύμπνοιας και αναφέρεται στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, πρώτος στόχος της οποίας είναι η προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας της Κύπρου, καθώς και η χάραξη της πορείας προς μια πραγματικά προοδευτική Δημοκρατία, στην οποία θα έχουν θέση όλοι οι Έλληνες. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής καλεί τους νέους να συνεισφέρουν στην προσπάθεια και υπογραμμίζει την κρισιμότητα της μεταβατικής αυτής περιόδου και την ανάγκη για πολιτική ωριμότητα, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ευημερία του έθνους.
Το τελευταίο μέρος του ρεπορτάζ παρουσιάζει πλάνα από την ορκωμοσία των μελών του δεύτερου κλιμακίου της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας κατά την 26η Ιουλίου 1974. Η σύνθεσή του έχει ως εξής: Υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Γεώργιος Ράλλης, Υπουργός Εσωτερικών Χριστόφορος Στράτος, Υπουργός Οικονομικών Ιωάννης Πεσμαζόγλου, Υπουργός Γεωργίας Δημήτριος Παπασπύρου, Υπουργός Βιομηχανίας Χαράλαμπος Πρωτοπαππάς, Υπουργός Εμπορίου Αθανάσιος Κανελλόπουλος, Υπουργός Δημοσίων Έργων Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών Γεώργιος Μυλωνάς, Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Ιωάννης Μηναίος, Υφυπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού Ευάγγελος Δεβλέτογλου, Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Ιωάννης Μπούτος, Υφυπουργός Εσωτερικών Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, Υφυπουργοί Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Δημήτριος Τσάτσος και Κωνσταντίνος Αποσκίτης, Υφυπουργός Οικονομικών Γεώργιος Λιανόπουλος, Υφυπουργός Γεωργίας Γεώργιος Παπαγιαβής, Υφυπουργός Βιομηχανίας Αθανάσιος Ταλιαδούρος, Υφυπουργός Εμπορίου Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, Υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών Αθανάσιος Τσαλδάρης, Υφυπουργός Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνος Αλαβάνος και Υφυπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών Εμμανουήλ Κεφαλογιάννης.
Παραγωγή: Γενική Γραμματεία Τύπου και Πληροφοριών
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει επίσης, μια σειρά 23 φωτογραφικών τεκμηρίων, που φωτίζουν τις δραματικές αυτές στιγμές που ακολούθησαν την κατάρρευση του δικτατορικού καθεστώτος και τις πρώτες ημέρες της Μεταπολίτευσης. Οι φωτογραφίες προέρχονται από τη συλλογή του φωτορεπόρτερ του Associated Press, Αριστοτέλη Σαρρηκώστα, καθώς και από τη συλλογή του Π. Πουλίδη και Υιών, του Αρχείου της ΕΡΤ.
Μέσα από τον φωτογραφικό φακό των φωτορεπόρτερ καταγράφονται η άφιξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι τη νύχτα της 23ης προς 24η Ιουλίου και η ορκωμοσία του τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου, η συγκρότηση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, καθώς και η επιστροφή των εγκλείστων του στρατοπέδου της Γυάρου -από τα πρώτα μέτρα επανόδου στη Δημοκρατία. Παρουσιάζεται ακόμα, η άφιξη στην Αθήνα πολιτικών προσωπικοτήτων που είχαν εκπατρισθεί στο εξωτερικό, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, η Αμαλία Φλέμιγκ, η Μελίνα Μερκούρη, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Στο κλίμα των πανηγυρισμών που αντικατοπτρίζεται σ’ αυτά τα φωτογραφικά στιγμιότυπα, προστίθενται, τέλος, οι εικόνες από τις διαδηλώσεις των Κυπρίων που ακολούθησαν τα γεγονότα του «ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ», καθώς και από το τηλεοπτικό διάγγελμα που απηύθυνε ο Πρωθυπουργός τον Αύγουστο του 1974.
Δείτε το αφιέρωμα στη διεύθυνση: ert.gr/arxeio-afierwmata/apokatastasi-tis-dimokratias-24-ioylioy-1974/
