Νομιμοποιείται το «πανίσχυρο.. Μαξίμου», δηλαδή η προεδρία της κυβέρνησης, όργανο που θα συντονίζει και θα ελέγχει τα υπουργεία και το έργο τους. Το υπουργικό συμβούλιο ισχυροποιείται ως προς τη χάραξη πολιτικής. Διορισμένοι από την κυβέρνηση γενικοί γραμματείς υπουργείων θα βρίσκονται πάνω από τους υπηρεσιακούς γραμματείς που, αν και «ακομμάτιστοι», διασφαλίζεται ότι δεν σχετίζονται με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και ανεξάρτητες ελεγκτικές αρχές «καπελώνονται» από νέο όργανο, την Εθνική Αρχή Διαφάνειας. Με άλλα λόγια, συγκεντρωτισμός εξουσιών προς τα υψηλότερα σημεία της κυβερνητικής πυραμίδας!
Ο λόγος για το περιβόητο νομοσχέδιο περί «Επιτελικού κράτους», το πρώτο νομοσχέδιο που επέλεξε να καταθέσει η κυβέρνηση της Ν.Δ., παρουσιάζοντας μάλιστα το περιεχόμενό του στην κοινή γνώμη, όχι με την ανάρτηση των διατάξεων στη δημόσια διαβούλευση όπως προβλέπει η νομοθεσία (ν. 4048/2012), αλλά μέσω άτυπων ενημερωτικών σημειωμάτων (τα γνωστά non papers).
Το δε κείμενο της νομοθετικής πρωτοβουλίας αναμενόταν να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Βουλής κοντά στα μεσάνυχτα (δεν είχε αναρτηθεί την ώρα που έκλειναν την ύλη τους οι εφημερίδες). Με τις όποιες επιφυλάξεις, λοιπόν, για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου -ειδικότερα για τυχόν «κρυφές» προβλέψεις- και με βάση τα σημεία που επέλεξε να δημοσιοποιήσει η κυβέρνηση, προκύπτει ότι το κράτος κομματικοποιείται… στο όνομα της αποκομματικοποίησης!
Ειδικότερα, ναι μεν καθιερώνεται ο υπηρεσιακός γενικός γραμματέας σε κάθε υπουργείο που θα επιλέγεται -κατά την κυβέρνηση- αποκλειστικά από διαδικασίες ΑΣΕΠ και θα προέρχεται από το δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό, ωστόσο μπαίνουν ταυτόχρονα ειδικά «φίλτρα» προκειμένου να μην έχει σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ. Πιο συγκεκριμένα υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος θα απαγορεύεται να έχει αποσπαστεί σε κόμμα ή να έχει διατελέσει γενικός γραμματέας πέντε χρόνια πριν υποβάλει την αίτησή του. Δηλαδή αποκλείονται όσοι είχαν νευραλγικές θέσεις ευθύνης επί προηγούμενης κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση έχει ήδη διορίσει γενικούς γραμματείς στα υπουργεία, χωρίς να έχει αποσαφηνίσει εάν θα ολοκληρώσουν τη θητεία τους με την επιλογή των νέων, υπηρεσιακών γραμματέων. Οι διαδικασίες ΑΣΕΠ, καθώς πρόκειται για θέσεις υψηλής ευθύνης, προφανώς και θα είναι χρονοβόρες. Αλλωστε και στο παρελθόν, ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ο σημερινός πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι… ουδέν μονιμότερον του μεταβατικού: με τον νόμο του για την επιλογή προϊσταμένων το 2014 ουσιαστικά «μονιμοποιούσε» τους με υπουργικές αποφάσεις γενικούς διευθυντές. Τώρα, λοιπόν, οι υπηρεσιακοί γραμματείς θα έχουν λίγο-πολύ τη «βαρύτητα» γενικού διευθυντή και «επόπτη» τον γενικό γραμματέα.
Την ίδια στιγμή, θεσμοθετείται η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, που θα ενσωματώσει κάθε ελεγκτικό σώμα, ακόμα και ανεξάρτητες αρχές ελέγχου: Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, επιθεωρητές Υγείας, επιθεωρητές Δημοσίων Εργων και, βεβαίως, τη γενική επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης, θέση που κατέχει σήμερα η Μαρία Παπασπύρου.
Προφανής η πολιτική σκοπιμότητα να «καπελωθεί» η γενική επιθεωρήτρια από τη νέα Αρχή -που θα τελεί υπό πολιτική εποπτεία- καθώς και η κατ’ ουσίαν κατάργηση της αυτοτέλειας του θεσμού του γενικού επιθεωρητή. Αλλωστε το δόγμα τού «σοκ και δέος» έχει ήδη ξεκινήσει από την κατάργηση των κρίσιμων ειδικών γραμματειών, όπως του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ) και του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ). Μαζί με την Επιθεώρηση Περιβάλλοντος, το νομοσχέδιο δίνει αυτές τις αρμοδιότητες σε γενικούς διευθυντές «στο πλαίσιο της αποκομματικοποίησης»!
Ως προς τις αλλαγές στο μοντέλο διακυβέρνησης προκύπτει ότι με το νομοσχέδιο α) η προεδρία της κυβέρνησης θα εποπτεύει το έργο των υπουργών ως δομή στο νέο και συγκεντρωτικό Μαξίμου, β) το υπουργικό συμβούλιο θα δίνει κατευθύνσεις στα υπουργεία για την εκτέλεση του έργου τους, μέσω ενός συνεκτικού επιχειρησιακού σχεδίου.
Τέλος, με το νομοσχέδιο:
● Περνάνε στην ευθύνη του αρμόδιου γενικού διευθυντή όλες οι ατομικές διοικητικές πράξεις (στο παρελθόν υπέγραφε ο υπουργός ή ο γενικός γραμματέας).
● Εισάγεται ένα «γενναίο», κατά την κυβέρνηση, πρόγραμμα απλοποίησης και κωδικοποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας.
● Εισάγονται κωλύματα και ασυμβίβαστα σε υπουργούς, υφυπουργούς, γραμματείς και διοικητές ΔΕΚΟ, για την περίοδο που υπηρετούν, αλλά και για ένα χρονικό διάστημα μετά την αποχώρησή τους.
Στέργιος Ζιαμπάκας / Εφημερίδα των Συντακτών
