Την απάντηση στην ξεχωριστή δημοφιλία του κ. Βαρουφάκη θα πρέπει να την αναζητήσουμε στην ιδιαιτερότητα του πολιτικού του μηνύματος.
Μπορεί να μην κατάφερε τελικά να εκλέξει ευρωβουλευτή το ΜέΡΑ25, αλλά χωρίς αμφιβολία δεν πέρασε απαρατήρητο το κόμμα του Γιάνη Βαρουφάκη στις πρόσφατες..
εκλογές. Αν μάλιστα συγκρίνει κανείς την επίδοσή του με εκείνη της ΛΑ.Ε., η οποία ξεκίνησε ως οργανωμένος φορέας, με παράλληλη πορεία απόσχισης από τον ΣΥΡΙΖΑ, και δεν έφτασε τώρα ούτε στο 1% (0,56% και 31.671 ψήφοι), το 2,99% και οι 169.286 ψήφοι μοιάζουν ήδη σοβαρό κατόρθωμα.
Ας μη βιαστεί κανείς να αποδώσει αυτή την επιτυχία στην προσωπική ακτινοβολία του κ. Βαρουφάκη, σε μια εκλογική συγκυρία όπου φαίνεται να ανταμείβονται οι προσωπικότητες με πλούσια τηλεοπτική παρουσία, όπως μας θυμίζει η άλλη έκπληξη της 26ης Μαΐου, η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου.
Αν συγκρίνει κανείς τις ψήφους του κ. Βαρουφάκη με εκείνες που συγκέντρωσε η άλλη ισχυρή τηλεοπτική προσωπικότητα που ξεβράστηκε από την τρικυμία στον ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015, η Ζωή Κωνσταντοπούλου (1,61% και 90.859 ψήφοι), θα διαπιστώσει ότι και σ’ αυτή την αντιπαραβολή η υπεροχή του σταρ οικονομολόγου είναι προφανής.
Την απάντηση στην ξεχωριστή δημοφιλία του κ. Βαρουφάκη θα πρέπει να την αναζητήσουμε στην ιδιαιτερότητα του πολιτικού του μηνύματος. Αν λάβει κανείς υπόψη του τις πρώτες υποψηφιότητες που ανακοίνωσε για τις βουλευτικές εκλογές το κόμμα του, θα βρεθεί μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη. Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στον ίδιο κομματικό πυρήνα άνθρωποι με διακηρυγμένη διαμετρικά αντίθετη πολιτική τοποθέτηση; Πώς είναι δυνατόν, λ.χ., να συμπλέουν στο ίδιο εκλογικό σχήμα δύο δημοσιολογούντες και κατά καιρούς πολιτευτές, όπως ο Τάκης Μίχας και ο Στάθης Σταυρόπουλος;
Ο πρώτος είναι ο γνωστός αιρετικός νεοφιλελεύθερος στοχαστής, φανατικός πολέμιος του εθνικισμού, με ιδιαίτερες επιδόσεις στην υπεράσπιση κάθε λογής μειονοτήτων στη χώρα μας. Ο δεύτερος προέρχεται από το ΚΚΕ και έχει γίνει γνωστός για την υπεράσπιση μιας ιδιότυπης αριστερής «εθνικοφροσύνης» και τον αγώνα εναντίον των διεθνιστών που υπονομεύουν το έθνος μας.
Ο κ. Σταυρόπουλος μεταπήδησε στο ΜέΡΑ25 από τη ΛΑ.Ε. μόλις πριν από λίγες μέρες, αιφνιδιάζοντας ακόμα και τους έως τότε συντρόφους του. Ηταν μάλιστα τόσο ξαφνικό για εκείνους το γεγονός, ώστε φρόντισαν να τον περιποιηθούν αμέσως καταλλήλως, δαχτυλοδείχνοντάς τον ως προδότη: «Η βάρκα του [Βαρουφάκη] τους χωράει όλους: νεοφιλελεύθερους ευρωπαϊστές, αριστερούς και δεξιούς, ακόμη και κάτι γιαλαντζί αντιμνημονιακούς.
Τελευταία μπήκε στη βάρκα και ο πολύς και πολυπράγμων δημοσιογράφος-σκιτσογράφος Στάθης Σταυρόπουλος, να κάνει κι αυτός το ταξίδι του μαζί με εθνομηδενιστές-διεθνιστές. Τι μπαρούφες μας έστελνε κι έγραφε στην ΙΣΚΡΑ και αλλού; [...] Ας κάνει κανένα σκίτσο με τον περίφημο Ηλία Τσιριμώκο, όπου στα γεγονότα του 1965, τη μια μέρα στη Θεσσαλονίκη καταφερόταν κατά του βασιλιά και την άλλη μέρα στην Αθήνα αναλάμβανε βασιλικός πρωθυπουργός! Πού έκρυβαν αυτά τα μπουμπούκια τις μύχιες αγωνίες τους για μια θέση στο κοινοβούλιο με οποιονδήποτε και πάση θυσία;
Υπάρχουν και άλλοι πίσω από τις κουρτίνες, έτοιμοι να μπουν στη βάρκα του Βαρουφάκη; Ξέρουμε ότι αρκετοί μετάνιωσαν που ακολούθησαν τον Λαφαζάνη και έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και γιατί δεν μας το έλεγαν, γιατί δεν μολογούσαν; Αλλά αναρωτιέται κανείς τι θα λέει ο κ. Στάθης στους ψηφοφόρους για να πάρει καμιά ψήφο;» (Δημήτρης Σπάθας, «Αλλος για τη βάρκα του Βαρουφάκη», Iskra, 9.6.2019).
Ανάλογα ακούει κι ο Τάκης Μίχας από τους δικούς του νεοφιλελεύθερους που βλέπουν τον Βαρουφάκη ως κατσαπλιά και θεωρούν τη σύμπραξη μαζί του έγκλημα καθοσίωσης και προδοσία του Ανταμ Σμιθ.
Είναι γεγονός ότι εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ακόμα μια «αμφίπλευρη διεύρυνση», απ’ αυτές στις οποίες μας είχαν συνηθίσει τα κόμματα του παλιού δικομματισμού. Μια πρόχειρη ερμηνεία αυτής της αταίριαστης σύγκλισης θα ήταν ότι συμφωνούν και οι δυο τους στο ότι πρέπει η Ελλάδα να βγει από την ευρωζώνη και να επιστρέψει στο εθνικό νόμισμα. Πράγματι και οι δυο θα υποστήριζαν ένα παρόμοιο Grexit, έστω και για εντελώς διαφορετικούς λόγους.
Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι όπως ο Γιώργος Καρατζαφέρης είχε συγκεντρώσει ετερόκλητες δυνάμεις οπαδών της ακροδεξιάς ποικιλομορφίας (χουντικούς, βασιλόφρονες, συνωμοσιολόγους, θρησκόληπτους) κάτω από το σύνθημα «Ολους εμάς ενώνει η Ελλάς!», έτσι κι ο Γιάνης Βαρουφάκης κατορθώνει να συγκεντρώνει διεθνιστές νεοφιλελεύθερους και εθνικόφρονες παλαιοαριστερούς, με το σύνθημα «Ολους εμάς ενώνει ο παράς!», όπου παράς, η «νέα δραχμή», στην οποία φαίνεται ότι καταλήγει ο κ. Βαρουφάκης μετά την περιπλάνησή του στα IOU (I Owe You) το καλοκαίρι του 2015.
Μόνο που ούτε κι αυτή η ερμηνεία αρκεί. Για ποιον λόγο, άλλωστε, να καταφύγει κανείς στον κ. Βαρουφάκη, αφού και η ΛΑ.Ε. τη δραχμή θεωρεί πανάκεια και επαναστατική λύση για την ολοκλήρωση του αντιμνημονιακού της αγώνα;
Κακά τα ψέματα. Ο κ. Βαρουφάκης, τόσο για τους ψηφοφόρους του όσο και για ορισμένα στελέχη αντίπαλων πολιτικών χώρων και αντικρουόμενων ιδεολογιών που στρατεύονται μαζί του, είναι ο ίδιος Η Λύση. Οπως ο Βελόπουλος αυτοπροτείνεται (και πείθει κάποιους) ότι αποτελεί μόνος του την «ελληνική λύση», έτσι και ο Βαρουφάκης αυτοσυστήνεται ως η «πολιτική και οικονομική λύση», υπεράνω κομμάτων και σχηματισμών, ως ο άνθρωπος που κατόρθωσε να συγκεράσει τον Μίλτον Φρίντμαν με τον Καρλ Μαρξ.
Στην πραγματικότητα ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι απλώς ένας εξαιρετικός παραμυθάς. Σε μια περίοδο που δεν υπάρχει στον ορίζοντα εύκολη προοπτική για κανέναν (ας δει, λ.χ., κανείς τα αδιέξοδα του δήθεν απλού Brexit), ο επικεφαλής του ΜέΡΑ25 έχει την ικανότητα να αφηγείται απλές λύσεις. Συγκεντρώνει, λοιπόν, δίπλα του και όσους έχουν τις δικές τους απλές λύσεις, όσο κι αν αυτές είναι εξίσου φαντασιακές. Ενας σύνδεσμος παραμυθάδων.
Ας μη μας κάνει λοιπόν εντύπωση που ο Κώστας Γαβράς πήρε ως σενάριο για τη νέα του ταινία την αφήγηση του Βαρουφάκη για το πρώτο εξάμηνο του ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι ασφαλώς τόσο πιο συναρπαστική η ταινία όσο περισσότερο θα απέχει απ’ την πραγματικότητα.
Να λοιπόν το τελικό σύνθημα του ΜέΡΑ25: «Ολους εμάς ενώνει ο Γαβράς».
- το κείμενο του Δ. Ψαρρά είναι από την Εφημερίδα των Συντακτών (11.6.2019)
