Ο θαυμασμός και ο φθόνος για τον Τσίπρα

Γράφει ο Νίκος Τσαγκρής

«Μη φοβού, τέκνον μου, ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός» καθησύχασε ο Πάπας Φραγκίσκος τον Αλέξη Τσίπρα, όταν αντελήφθη τον σοσιαλφιλελεύθερο φθόνο που τον περιέβαλε κατά τη διάρκεια της πρώτης συνάντησής τους, στο Βατικανό, στις 18 Σεπτεμβρίου του 2014.
Αυτό το εξαιρετικά αληθοφανές «παρασκήνιο» από την πρώτη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον «Πάπα των φτωχών» δεν είναι ένα δημοσιογραφικό «παρασκήνιο» από..
την πρώτη συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα με τον «Πάπα των φτωχών», αλλά μια λαϊκή φαντασία∙ ένα εξαιρετικά σαρκαστικό σχόλιο από αυτά που ενέπνευσαν στους χρήστες των social media οι τοτεινές φθονερές (αλλά και θαυμαστικές σε βαθμό... φθόνου) ελληνικές και διεθνείς αντιδράσεις για την αιφνίδια συνάντηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ με τον Πάπα της Ρώμης: ένα εύστοχο πολιτικό σχόλιο με ψυχαναλυτικές προεκτάσεις, που θα μπορούσε να αποτελέσει αφορμή για τη συγγραφή ενός δοκιμίου πάνω στον πολιτικό φθόνο...
Τον φθόνο που, έκτοτε, συνοδεύει τον σημερινό Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ανανεούμενος κάθε φορά που εισπράττει «τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε»∙ όπως αυτό το πρόσφατο, που ήρθε και πάλι απ’ τον «Πάπα των φτωχών»: «Μίλησα κάποτε (σ.σ.: για τη συμφωνία απαγόρευσης εισόδου των μεταναστών) σ’ έναν πολιτικό, έναν άνθρωπο τον οποίο σέβομαι και θα πω το όνομά του: Αλέξης Τσίπρας. Και (...) μου μίλησε από καρδιάς μ’ αυτή τη φράση: ‘Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πιο σημαντικά από τις συμφωνίες’. Η φράση αυτή αξίζει το Βραβείο Νόμπελ».
*******
«Δεν είναι πολιτικός φθόνος, αλλά συντετριμμένος θαυμασμός» λέω τώρα εγώ. Όπως τότε... έλεγε ο Πάπας*! Και από μια άποψη θα μπορούσαμε να έχουμε δίκιο. Και εγώ, και ο Πάπας...

 Δείτε τι έγραφα το 2008 (στο "Έθνος") προσπαθώντας να τιθασεύσω τον περιρρέοντα (από τότε!) στους πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους... συντετριμμένο θαυμασμό για τον νέο (και ωραίο) ηγέτη του Συνασπισμού της Αριστεράς: «Αλέξης Τσίπρας, το Φαινόμενο!.. Αυτός ο θαυμαστικός προσδιορισμός (που έχει να συνοδεύσει Έλληνα πολιτικό από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου και του Βραζιλιάνου ποδοσφαιριστή Ρονάλντο) αποδίδεται ήδη από τα media στον νεαρό πρόεδρο του Συνασπισμού. Και ομολογώ ότι του ταιριάζει, αρκεί να μην αποδειχτεί φαινόμενο... φαινομενικό και ως φαινόμενο και ως Τσίπρας...».

Σήμερα, έντεκα χρόνια μετά, ο τοτεινός «νεαρός πρόεδρος του Συνασπισμού» είναι ο Έλληνας πρωθυπουργός, ο Ευρωπαίος πολιτικός που έβγαλε τη χώρα του από τα Μνημόνια και τη διεθνή απομόνωση: ένας πολιτικός - φαινόμενο, ένας ηγέτης διεθνούς αναγνώρισης και κύρους που, συχνά - πυκνά, εισπράττει «τον έπαινο του Δήμου και των Σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε»...
*******
Αίφνης, μετά τα δύσκολα και ανεκτίμητα εύγε του... Δήμου των σοφών (Μπαλιμπάρ και Ζίζεκ και Χάμπερμας και Ρίχαρντ Πρεχτ και Ζακ Ζιλιάρ κ.λπ., κ.λπ.), μόλις προχθές έφτασε κι ο έπαινος του κορυφαίου... σοφιστή Μπερνάρ - Ανρί Λεβί**: «Είμαι πολύ εντυπωσιασμένος από την πρόσφατη μεταμόρφωση του Αλέξη Τσίπρα και τον αέρα του statesman που έχει αποκτήσει»... «Αξιολογώ τον Έλληνα πρωθυπουργό ως μείζονα φυσιογνωμία Ευρωπαίου ηγέτη - δίπλα στην Άνγκελα Μέρκελ και στον Εμανουέλ Μακρόν»... «Στο θεατρικό μου έργο 'Looking for Europe', έναν εσωτερικό μονόλογο γύρω από το μέλλον της ευρωπαϊκής ιδέας, η συγκεκριμένη φυσιογνωμία (ένας πολιτικός ηγέτης τύπου Τσίπρα, προφανώς) έχει πρωταγωνιστικό ρόλο: στο έργο μου ονειρεύομαι μια βαθιά μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης. Και σ’ αυτή τη μεταμορφωμένη Ευρώπη βλέπω έναν μείζονα ρόλο για τον Αλέξη Τσίπρα»...
«Τι έγινε, ρε παιδιά; Ξαφνικά ο Τσίπρας 'πιάνει πουλιά στον αέρα', χρήζεται 'χαρισματικός ηγέτης', αξιολογείται ως 'μείζων Ευρωπαίος ηγέτης - δίπλα στη Μέρκελ και στον Μακρόν;'... 'Μας πήρε τα σκήπτρα στην Ελλάδα, μας τα παίρνει τώρα και στην Ευρώπη;'» ξεσηκώνεται ένας αγχωμένος κουρνιαχτός ψιθύρων και ουρλιαχτών από την Πειραιώς τη Χαριλάου Τρικούπη. Και απλώνεται ώς την πλατεία Κουμουνδούρου, το Μαξίμου και τα πέριξ.
Είναι (το καταλαβαίνετε υποθέτω) ο... συντετριμμένος θαυμασμός που από το 2008 συνοδεύει τον Τσίπρα και τα πολιτικά κατορθώματά του μεταλλαγμένος σε μια μαζική πολιτική νεύρωση που την ονομάζω «κουλτούρα του σοσιαλφιλελεύθερου φθόνου για τον Τσίπρα»...
Κι αν θέλετε να ξέρετε, η ψυχανάλυση λέει πως «η πολιτική κουλτούρα του φθόνου αναπτύσσεται και επικρατεί όταν στον αντίπαλο ηγέτη βλέπεις τον δικό σου πολιτικό θάνατο».

* Το απόφθεγμα "ο φθόνος είναι συντετριμμένος θαυμασμός" είναι του Δανού φιλόσοφου Σέρεν Κίρκεγκορ (1813-1855)

**Ο Μπερνάρ - Ανρί Λεβί είναι, μεταξύ άλλων, φιλόσοφος, συγγραφέας, δημοσιογράφος, κινηματογραφιστής, ακτιβιστής, ιδρυτής του περιοδικού «La Regle du Jeu», αρθρογράφος στο «Point», στην «Corriere de la Sera», την «El Pais» και μέλος του Δ.Σ. της "Le Monde"

- το κείμενο του Νίκου Τσαγκρή είναι από την Αυγή της Κυριακης (07.3.20190