Του Σταύρου Καπάκου*
«Η ρύθμιση για τον ΕΔΟΕΑΠ, την υγεία και την επικούρηση των εργαζομένων στην Ενημέρωση, σε συνδυασμό με τα μέτρα στήριξης του Τύπου και την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων αποτελούν τα συστατικά στοιχεία για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με στόχο την ενημέρωση με αξιοπιστία, πλουραλισμό και δικαιώματα»
Η ενημέρωση επιτελεί ίσως την πιο κρίσιμη..
λειτουργία της δημοκρατικής διαδικασίας και γι' αυτό στηρίζεται από το Σύνταγμα. Η πολιτεία, έπειτα από μια περίοδο αδράνειας, αποφάσισε με τη συμφωνία των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου να στηρίξει τον ΕΔΟΕΑΠ, που αποτελεί τον φορέα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, επικούρησης και εφάπαξ όλων των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης της χώρας μας. Ομως αυτή η ρύθμιση, που ενοποιεί όλους τους εργαζόμενους στον ευαίσθητο κλάδο της ενημέρωσης και δεν επιβαρύνει ούτε με ένα ευρώ το δημόσιο ταμείο, έχει προκαλέσει την μήνιν ορισμένων εργοδοτών που προσέφυγαν στο ΣτΕ. Την επόμενη εβδομάδα το ανώτατο δικαστήριο καλείται είτε να στηρίξει τη ρύθμιση αυτή, στηρίζοντας ταυτοχρόνως την κρίσιμη λειτουργία της ενημέρωσης, είτε να βάλει ταφόπλακα στον αναγεννημένο ΕΔΟΕΑΠ. Γιατί όμως ο ΕΔΟΕΑΠ έχει δίκαιο και γιατί πρέπει να κερδηθεί αυτό το κορυφαίο θεσμικό ζήτημα;
1. Ο νόμος 4498/2017 για τη διεύρυνση και τη στήριξη του ΕΔΟΕΑΠ ψηφίστηκε με συντριπτική πλειοψηφία στη Βουλή (ΣΥΡΙΖΑ, Ν.Δ., ΚΙΝ.ΑΛΛ., Ενωση Κεντρώων, Ποτάμι, ΑΝ.ΕΛΛ.) ενώ συμφώνησαν η τρόικα και οι βασικοί εργοδοτικοί φορείς, όπως η ΕΙΤΗΣΕΕ (ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια), η ΕΡΤ, τοπικά κανάλια Αττικής, τα δημοτικά ραδιόφωνα και εμμέσως η ΕΙΗΕΑ (εφημερίδες), η τελευταία σε συνδυασμό με τη θέσπιση μέτρων στήριξης του Τύπου. Μετά την ανακοίνωση των μέτρων αυτών θεωρείται εύλογο ότι θα αποσύρουν τις προσφυγές τους.
2. Σημειώνεται ότι στις προτάσεις της μεγαλύτερης εργοδοτικής ένωσης, της ΕΙΤΗΣΕΕ, περιλαμβανόταν εισφορά επί του τζίρου 4% και της ΕΣΗΕΑ 5-6%. Επομένως το 2% στο οποίο κατέληξε το υπουργείο Εργασίας, ως προϊόν συμβιβασμού, είναι χαμηλότερο από κάθε πρόταση που κατατέθηκε στις τριμερείς διαβουλεύσεις (υπ. Εργασίας, ΕΔΟΕΑΠ, ενώσεις εργαζομένων, εργοδότες). Το 2% δεν είναι φόρος υπέρ τρίτων αλλά εισφορά «υπό ευρυτέραν έννοιαν», όπως λένε έγκριτοι νομικοί, αφού επιβάλλεται μόνο στα μέσα ενημέρωσης και αποκλειστικά για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των εργαζομένων σε αυτά.
3. Στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΔΟΕΑΠ συμμετέχει και εκπρόσωπος των εργοδοτών (ΕΙΤΗΣΕΕ), δηλαδή της οργάνωσης η οποία έχει συμφωνήσει στη ρύθμιση για τον νέο ΕΔΟΕΑΠ, η οποία περιλαμβάνει και το μέτρο της εισφοράς 2% επί του κύκλου εργασιών. Επομένως η μεγαλύτερη εργοδοτική οργάνωση έχει συναινέσει στη στήριξη του ΕΔΟΕΑΠ.
4. Η ζημία του ΕΔΟΕΑΠ από την κατάργηση του αγγελιόσημου είναι τεράστια. Από τον Σεπτέμβριο του 2016 μέχρι την ψήφιση του νόμου 4498/2017 για τον νέο και διευρυμένο ΕΔΟΕΑΠ, το Ταμείο έμεινε χωρίς έσοδα αφού δεν είχαν επιβληθεί εισφορές. Ενδεικτικό της μείωσης των εσόδων είναι ότι το 2016 τα έσοδα από το αγγελιόσημο ξεπέρασαν τα 20 εκατομμύρια, χωρίς να υπολογίζονται οι τέσσερις τελευταίοι μήνες (καταργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017). Αξίζει να σημειωθεί ότι επί χρόνια οι εργοδότες δεν κατέβαλλαν άλλες εισφορές για επικούρηση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και εφάπαξ, πέραν του αγγελιόσημου. Η έλλειψη εσόδων επί περίπου ενάμισι έτος έθεσε τον ΕΔΟΕΑΠ σε μεγάλη δοκιμασία, με αποτέλεσμα τις συνεχείς μειώσεις των επικουρικών συντάξεων.
5. Οταν ψηφίστηκε ο νόμος 4498/2017 για τον νέο ΕΔΟΕΑΠ, οι συσσωρευμένες οφειλές είχαν ξεπεράσει τα 32 εκατομμύρια και αν δεν εισπράξει τις εισφορές που ορίστηκαν, θα κινδυνεύσει με κατάρρευση, πράγμα που σημαίνει ότι θα μείνουν χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, επικούρηση και εφάπαξ χιλιάδες ασφαλισμένοι.
6. Με τον νόμο 4498/2017 όλοι οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις ενημέρωσης, όχι πλέον μόνο οι δημοσιογράφοι και ορισμένοι διοικητικοί, εντάσσονται στον ΕΔΟΕΑΠ, πράγμα που σημαίνει ότι οι άμεσα ασφαλισμένοι του από 9.500 γίνονται 18.000, ενώ φτάνουν τις 27.000 μαζί με τα προστατευόμενα μέλη. Αν επομένως δεν εισπραχθεί η εισφορά 2%, οι ασφαλισμένοι δεν θα μπορούν να καλυφθούν για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, επικούρηση και εφάπαξ.
7. Το κόστος των παροχών συνολικά (υγεία, επικούρηση, εφάπαξ) από τα 33 εκατομμύρια εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 41 εκατομμύρια. Κατά συνέπεια, χωρίς το 2% ο ΕΔΟΕΑΠ θα καταρρεύσει.
8. Σημειώνεται ότι ενώ έχουν καταργηθεί εισφορές συνολικά περίπου 4% επί των πωλήσεων υπέρ του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ από τον νόμο Κατρούγκαλου, οι επιχειρήσεις Τύπου δεν διεκδίκησαν την επιστροφή των χρημάτων αυτών από το πρακτορείο Τύπου (περίπου 12-14 εκατομμύρια για το 2017). Απομένει η ενδεχόμενη κατάργηση επιπλέον 0,85% από τις εισπράξεις επί των πωλήσεων, που προορίζονται για την ανεργία. Κατά συνέπεια επωφελούνται με οικονομική στήριξη κατά πολύ μεγαλύτερη της επιβάρυνσής τους από το 2% για τον ΕΔΟΕΑΠ, που υπολογίζεται σε περίπου 5 εκατομμύρια ευρώ.
9. Η μικρή θετική διάκριση υπέρ των ανθρώπων της ενημέρωσης είναι σύμφωνη με τη συνταγματική προστασία της ενημέρωσης ως πυλώνα της δημοκρατικής διαδικασίας (άρθρο 14). Σημειωτέον ότι ο ΕΔΟΕΑΠ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, κατά συνέπεια δεν μπορεί να καταργηθεί, ενώ δεν υπάρχει επιβάρυνση του Δημοσίου από τη ρύθμιση, καθώς το Δημόσιο δεν καταβάλλει ούτε ένα ευρώ. Αντιθέτως, το Δημόσιο θα επιβαρυνθεί υπέρμετρα από την κατάργησή του.
10. Στην έκθεση των θεσμών για την τέταρτη αξιολόγηση αναφέρεται: «Ενδεχόμενοι επιπρόσθετοι πόροι πρέπει να κατευθύνονται αποκλειστικά για τον κλάδο υγείας». Επομένως, οι θεσμοί συμφωνούν με την εισφορά επί του τζίρου αλλά απαιτούν να ενισχύεται αποκλειστικά η υγεία. Κάποιοι εργοδότες όμως είναι τροϊκανότεροι των τροϊκανών!
11. Στην ελληνική νομοθεσία υπάρχουν προηγούμενα θέσπισης πόρου υπέρ ασφαλιστικού ταμείου, χωρίς να αμφισβητείται, όπως στα δημόσια έργα υπέρ ΤΣΜΕΔΕ, χωρίς μάλιστα τη συνταγματική πρόνοια που έχει τεθεί για την ενημέρωση.
12. Ο ΕΔΟΕΑΠ μέσα σε διάστημα λίγων μηνών μετά την ψήφιση του νόμου, του καταστατικού και του κανονισμού προχωρά στον εκσυγχρονισμό του. Εχει ήδη αναθέσει τη διενέργεια της αναλογιστικής μελέτης και όταν ολοκληρωθεί θα έχουμε πιο «καθαρή εικόνα» για τον οργανισμό. Η ρύθμιση για τη σωτηρία του ΕΔΟΕΑΠ (νόμος 4498/2017), λόγω της κατεπείγουσας ανάγκης, στηρίχθηκε στην προμελέτη 16/6/2017 και τις απαιτούμενες προβολές. Ο ΕΔΟΕΑΠ κατάφερε σχεδόν να διπλασιάσει το μέλη του, διευρύνθηκε σε όλη την Ελλάδα και πλέον καλύπτει πλήρως περίπου 27.000 ασφαλισμένους προσφέροντας ικανοποιητικού επιπέδου ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες. Η διαδικασία της διεύρυνσης έγινε με ηλεκτρονικό τρόπο, χωρίς να ταλαιπωρηθούν χιλιάδες ασφαλισμένοι, πράγμα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα.
Σύντομα θα ολοκληρωθεί ο εκσυγχρονισμός του με νέο κανονισμό υγείας, κανονισμό προμηθειών, νέο οργανόγραμμα, νέο πληροφοριακό σύστημα, καθώς και την πρόσληψη επιπλέον ιατρικού, νοσηλευτικού και διοικητικού προσωπικού. Ο ΕΔΟΕΑΠ μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για το ασφαλιστικό σύστημα. Η ρύθμιση για τον ΕΔΟΕΑΠ, δηλαδή για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την επικούρηση των εργαζομένων στην Ενημέρωση, σε συνδυασμό με τα μέτρα στήριξης του Τύπου, που πρέπει επιτέλους να λάβει η πολιτεία, και την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων αποτελούν τα συστατικά στοιχεία για ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με στόχο την ενημέρωση με αξιοπιστία, πλουραλισμό και δικαιώματα, που αποτελεί και συνταγματική επιταγή.
*Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΔΟΕΑΠ / To άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών
