Φεβρουάριο του 1911 ο Λορέντζος Μαβίλης αντικρούει στη Βουλή τους ισχυρισμούς των καθαρευουσιάνων βουλευτών, που επέμεναν να κατοχυρωθεί συνταγματικά η καθαρεύουσα ως επίσημη γλώσσα και να απαγορευτεί η μετάφραση των Ευαγγελίων. Τάχα επειδή η δημοτική, η γλώσσα που μιλούσαν οι πάντες όταν δεν τους δέσμευε η επισημότητα, ήταν..
χυδαία. «Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν», είχε πει ο Κερκυραίος ποιητής. Η φράση του έρχεται στη μνήμη όποτε φαίνεται ότι λεξιλογούμε, ενώ κατά βάθος κοινωνιολογούμε. Και όποτε σέρνουμε τη γλώσσα για να υπηρετήσει τον κυνισμό μας.
Δεν μιλάμε με το λεξικό στο χέρι, στη Βουλή, στην τηλεόραση, από το έδρανο του δασκάλου, στην παρέα. Δεν αποδίδουμε όλοι την ίδια σημασία σε κάθε λέξη, δεν έχουμε όλοι μας υπόψη τα λεξικογραφημένα ερμηνεύματα κάθε όρου. Η νοοτροπία μας, οι ιδέες μας για τον κόσμο μεταφράζουν κάθε λέξη (στο βάθος του μυαλού και στην άκρη της γλώσσας μας), ανάλογα με το τι μας υπαγορεύει το αξιακό μας πρότυπο. Οσοι επιμένουν στο «λαθρομετανάστης» εννοούν ανάξιος, δόλιος, ίσως και εγκληματίας.
Για να δικαιολογήσει την επιμονή της στη χρήση του όρου «λαθρομετανάστης» στην εκπαιδευτική διαδικασία, η πλειοψηφία της ΕΛΜΕ Λέσβου περιφρονεί τον Αρειο Πάγο, εισαγγελέας του οποίου ζήτησε με ειδικό έγγραφο να αποφεύγεται η χρήση του όρου «λαθρομετανάστης», διότι «δεν είναι δόκιμος, μπορεί να είναι μειωτικός για την προσωπικότητα του ατόμου και βεβαίως δεν συναντάται στην ελληνική νομοθεσία». Ανοιξαν τα λεξικά τους λοιπόν οι της πλειοψηφίας ή πήραν ίσως γραμμή ακούγοντας τους ομοϊδεάτες τους πολιτικούς, και μας πληροφόρησαν ότι «το συνθετικό “λαθρο” χρησιμοποιείται ευρέως για παράνομες δραστηριότητες. Ετσι χρησιμοποιούμε τους όρους “λαθρεπιβάτης”, “λαθροκυνηγός”, “λαθρεμπόριο” κ.λπ.».
Θα τη μηδένιζαν την κόλλα των καθηγητών τους οι μαθητές. Θα έγραφαν πάνω με κόκκινο ότι ο λαθροκυνηγός, ο λαθρέμπορος, ο λαθρανασκαφέας αποκαλούνται και είναι λαθραίοι επειδή πρώτη έγνοια τους είναι να μην τους δει κανείς, να μη συλληφθούν. Ενώ η πρώτη έγνοια των «λαθρομεταναστών» είναι να τους δουν, ακόμα και να τους συλλάβουν. Δεν είδατε, ω αγαθοί της ΕΛΜΕ και των καναλιών, τους «λαθραίους» Κούρδους στην πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης; Ξημεροβραδιάζονταν έξω από το Τμήμα, να καταθέσουν τα χαρτιά τους. Αλλά εσείς ένα μόνο προσέχατε: την «καταστροφή της εικόνας».
- το κείμενο του Παντελή Μπουκάλα είναι από την εφημερίδα Καθημερινή (13/10/2018)
