Διευθυντές - αλχημιστές χωρίς μπάτζετ και με ελάχιστους συντάκτες...

...και αυτούς κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους

Από τον διευθυντή σύνταξης της εφημερίδας «Δημοκρατία» Δημήτρη Ριζούλη και με αφορμή σχόλια και αναρτήσεις των zoornalistas για τις εφημερίδες και το μέλλον τους, λάβαμε επιστολή με διευκρινίσεις και (εύστοχες) παρατηρήσεις επί του θέματος.
Ο Δ. Ριζούλης αναφέρεται στη
σκληρή μάχη που δίνουν οι εφημερίδες για να επιβιώσουν και κάνει λόγο για διευθυντές που «δουλεύουν ακατάπαυστα, μπαλώνουν τρύπες, χωρίς μπατζετ, με ελάχιστους συντάκτες και αυτούς κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους»*.
Ο διευθυντής σύνταξης τη «Δημοκρατίας» αναφερόμενος στις κυκλοφορίες και τις πωλήσεις των εφημερίδων επισημαίνει ορθώς: «Οι εφημερίδες σήμερα είναι άφαντες! Τα σημεία διανομής μειώνονται με ραγδαίο ρυθμό, κατά χιλιάδες τα τελευταία χρόνια. Σε μεγάλες περιοχές δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο πώλησης. Λειτουργεί μόνο ένα πρακτορείο διανομής που στηρίζεται σε γυάλινα πόδια και αμφιβάλλω αν στέλνει τις εφημερίδες σωστά σε όλη τη χώρα...».

Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή, περί Τύπου, του Δημήτρη Ριζούλη:
"Αγαπητοί zoornalistas,
καιρό τώρα και σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού διαβάζω σχόλια αρθρογράφων σας και αναρτήσεις στα social media για τις εφημερίδες και το μέλλον τους. Μπαίνω στον πειρασμό να απαντήσω σήμερα για ορισμένα θέματα χωρίς να θέλω επ' ουδενί να θίξω τους άξιους συναδέλφους που κουβαλάνε βαριά κληρονομιά και τους παλαίμαχους του Τύπου που αρθρογραφούν ανώνυμα ή επώνυμα. Νιώθω την ανάγκη όμως να διευκρινίσω ορισμένα πράγματα που ίσως αρκετοί δεν αντιλαμβάνονται είτε επειδή θεωρούν ότι επικρατούν ακόμα τα...μεγαλεία άλλων εποχών είτε γιατί δεν γνωρίζουν με ποιο τρόπο λειτουργούν οι περισσότερες εφημερίδες.
Προς τον αγαπητό Άρη Σκιαδόπουλο, την αξία του οποίου ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει, και τους λοιπούς, σημειώνω τα εξής:

1. Πράγματι οι εφημερίδες αναζητούν την ταυτότητα και τον νέο ρόλο τους. Οι περισσότερες ψάχνονται. Τουλάχιστον αυτές που πράγματι προσπαθούν να υπηρετήσουν την ενημέρωση και όχι πρόσκαιρες κομματικές ή επιχειρηματικές επιδιώξεις. Ωστόσο παραμένουν το πιο αξιόπιστο μέσο ενημέρωσης. Μαζί με τον Τύπο, ψάχνεται και το κοινό. Ακόμα ανακαλύπτει το διαδίκτυο, που στη χώρα μας άργησε να επεκταθεί. Όταν αυτός ο κύκλος αναζήτησης κλείσει, πολλοί αναγνώστες θα επιστρέψουν στις εφημερίδες έχοντας σιχαθεί το χάος του διαδικτύου και την καταιγίδα των fake news. Αυτό συνέβη ήδη σε πολλές χώρες του εξωτερικού. Όσες εφημερίδες λοιπόν παραμείνουν πιστές στις δημοσιογραφικές αρχές και αξίες θα επιβιώσουν και θα δυναμώσουν ξανά.
2. Μέχρι να συμβούν όμως τα παραπάνω οι εφημερίδες θα δώσουν σκληρή μάχη. Με μειωμένο προσωπικό και σοβαρά οικονομικά προβλήματα θα παλέψουν να μην κλείσουν και να μη ρίξουν (όσο γίνεται...) την ποιότητά τους. Το στοίχημα είναι πολύ δύσκολο και λίγοι θα αντέξουν.
3. Οι διάφοροι σχολιαστές υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν σήμερα άξια διευθυντικά στελέχη. Πέραν της γενίκευσης και της ισοπέδωσης που είναι απαράδεκτη, έχουν αντιληφθεί ότι οι σημερινοί διευθυντές είναι στην πραγματικότητα «εργάτες» και αλχημιστές; Δουλεύουν ακατάπαυστα, μπαλώνουν τρύπες, κάνουν σχεδόν τα πάντα και κυρίως ψάχνουν να βρουν λύσεις με... μαγικά! Χωρίς μπατζετ, με ελάχιστους συντάκτες και αυτούς κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους. Μήπως οι διάφοροι παλαίμαχοι σχολιαστές νομίζουν ότι είμαστε ακόμα στις εποχές των παχιών αγελάδων τότε που οι εφημερίδες είχαν δυο (!!!) συντάκτες για κάθε υπουργείο ενώ σήμερα μπορεί να έχουν έναν για όλα τα υπουργεία; Ας μην τα ισοπεδώνουν όλα λοιπόν γιατί προφανώς δεν ξέρουν τι «μάχες» δίνονται καθημερινά για να βγαίνουν οι εφημερίδες και να είναι κατά το δυνατόν αξιοπρεπείς.
4. Αλλά και η γενικότερη συζήτηση που «αγιοποιεί» τους διευθυντές του παρελθόντος είναι άστοχη και άδικη. Πράγματι υπήρξαν μεγάλες μορφές της δημοσιογραφίας που άφησαν εποχή. Μαζί τους όμως (ή και μετά από αυτούς) είχαμε διευθυντές παραγοντίσκους, διαπλεκόμενους, λαμόγια και άσχετους. Άλλοι έκλειναν deal με επιχειρηματίες και τα έπαιρναν για να προωθήσουν τις υποθέσεις τους σε υπουργούς, άλλοι δεν πατούσαν ποτέ στις εφημερίδες και κλείνονταν στα casino για μέρες και κάποιοι πήγαιναν μόνο για μια ώρα ενώ όλη την υπόλοιπη μέρα παρίσταναν τους παράγοντες χωρίς να γνωρίζουν ούτε το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας τους. Αυτά τα ξεχάσαμε; Μήπως ξεχάσαμε τους σεξιστές, εκείνους που έβριζαν χυδαία τους πάντες ή όσους έφταναν στο σημείο ακόμα και να χειροδικούν; Τι να ζηλέψουμε λοιπόν από όλα αυτά; Πλην τριών τεσσάρων φωτεινών εξαιρέσεων, πραγματικών προτύπων του παρελθόντος, υπήρξαν πολλά στραβά και ανάποδα και καλύτερα να τα ξεχάσουμε. Την απαξίωση των εφημερίδων ποιοι την προκάλεσαν; Ποιοι τις κατέστησαν διαπλεκόμενες και αναξιόπιστες; Ποιοι τις μετέτρεψαν σε σούπερ μάρκετ προσφορών υποβαθμίζοντας το δημοσιογραφικό περιεχόμενο; Ας μην αδικούμε λοιπόν τα σημερινά διευθυντικά στελέχη (και κυρίως αυτά της νεότερης γενιάς) διότι σηκώνουν τα βάρη που τους φόρτωσαν οι... πετυχημένοι διευθυντές του παρελθόντος.
5. Οσοι προτείνουν διάφορες λύσεις για την κυκλοφορία των εφημερίδων αγνοούν βασικές παραμέτρους. Οι εφημερίδες σήμερα είναι άφαντες! Τα σημεία διανομής μειώνονται με ραγδαίο ρυθμό, κατά χιλιάδες τα τελευταία χρόνια. Σε μεγάλες περιοχές δεν υπάρχει ούτε ένα σημείο πώλησης. Λειτουργεί μόνο ένα πρακτορείο διανομής που στηρίζεται σε γυάλινα πόδια και αμφιβάλλω αν στέλνει τις εφημερίδες σωστά σε όλη τη χώρα... Για την αξιοπιστία των κυκλοφοριών ας μη μιλήσω καλύτερα, όλοι γνωρίζουν τι συμβαίνει. Όπως και για την κλοπή του περιεχομένου των εφημερίδων.
6. Δεν είναι δυνατόν να συγκρίνουμε τις σημερινές κυκλοφορίες με αυτές του '90 τότε που δεν υπήρχε καν το διαδίκτυο. Ούτε με τη δεκαετία του 2000 που ακόμα το ίντερνετ ήταν στα πρώτα του βήματα. Όσοι βάζουν τέτοιο πήχη απαιτήσεων ζουν σε άλλο κόσμο (ή σε άλλη εποχή). Σήμερα οι εφημερίδες πρέπει να έχουν θέση, ανάλυση, εμβάθυνση. Τότε προσέφεραν κυρίως την είδηση. Ουσιαστικά μιλάμε για άλλο μέσο με εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.
7. Παλιά οι εφημερίδες είχαν την αμέριστη συμπαράσταση της πολιτείας και «παχιά» χρηματοδότηση (κρυφή ή φανερή). Σήμερα υφίστανται πόλεμο με παράλογους φόρους, χαράτσια και αποκλεισμούς. Οι κυβερνήσεις αδιαφορούν για τα προβλήματα (βλέπε το θέμα της διανομής) και βάζουν συνεχώς εμπόδια. Η ΕΣΗΕΑ είναι ανίσχυρη πια να υπερασπιστεί τα αυτονόητα κι έτσι οι εφημερίδες παλεύουν μόνες τους όσο μπορούν και αντέχουν με ηρωισμούς και αλχημείες.

Σκόπιμα δεν θέλησα να αναφερθώ σε συγκεκριμένα παραδείγματα της εφημερίδας που διευθύνω, αν και έχω πολλά, γιατί το ζήτημα δεν είναι προσωπικό. Μια παράκληση μόνο θέλω να κάνω. Μην αδικείτε και μην απαξιώνετε τους σημερινούς εργαζόμενους στον Τύπο, από όποιο πόστο κι αν παλεύουν. Μην ασκείτε χαιρέκακη κριτική, πείτε και μια καλή κουβέντα που και που. Μην χαίρεστε και... πανηγυρίζετε (ορισμένοι) που οι εφημερίδες δεν πουλάνε πια πολλά φύλλα. Εξακολουθούν να είναι η καρδιά της ενημέρωσης και σε αντίθεση με τις ιστοσελίδες που δίνουν μισθούς πείνας, πληρώνουν -έστω καθυστερημένα- και κολλάνε ένσημα. Αν σβήσουν, μαζί τους θα καταρρεύσει ολόκληρος ο κλάδος. Όσο για τη συζήτηση περί έλλειψης ικανών στελεχών, μου θυμίζει τις γνωστές καφενειακές ποδοσφαιροκουβέντες της ισοπέδωσης που οι «παλιοί» θυμούνται μόνο τον... Δομάζο και τον Πελέ απαξιώνοντας κάθε νέο παίχτη. Ας ξεκολλήσουμε λοιπόν από το χθες γιατί οι εποχές άλλαξαν δραματικά. Όσοι το βιώνουν, το γνωρίζουν.

Δημήτρης Ριζούλης
Διευθυντής Σύνταξης «Δημοκρατίας»"

* σημ. zοοrnalistas: Οι παλιοί έλεγαν πως ένας διευθυντής που σέβεται τον εαυτό του και τη θέση του, όταν συντρέχουν όλα τα προαναφερθέντα (...οι διευθυντές μπαλώνουν τρύπες, χωρίς μπατζετ, με ελάχιστους συντάκτες και αυτούς κακοπληρωμένους ή και απλήρωτους...) και δεν δίνεται λύση, παίρνει το καπελάκι του και φεύγει... Κάποιοι το κάνουν ακόμη και σήμερα...