«Η τάση να ενδιαφέρεται κανείς για τους χαμένους της ιστορίας γοητεύει περισσότερο το μυαλό μου από την εύκολη ταύτιση με τους νικητές της – ένας από τους βασικούς λόγους είναι ότι στο τέλος κανείς δεν νικά στ’ αλήθεια…».
Την περασμένη βδομάδα βρέθηκε στην Αθήνα ο σπουδαίος Άγγλος ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ. Η σύμπτωση εκκωφαντική:..
Τα βιβλία του έχουν επιδράσει καταλυτικά στον πυρήνα της σκέψης μας για την επίλυση του Μακεδονικού και την επανασύνδεση της Θεσσαλονίκης με τη βαλκανική ενδοχώρα. Είναι νωπή άλλωστε η περιεκτική δήλωσή του με αφορμή τον ξυλοδαρμό του Μπουτάρη.
Ωστόσο, η έλευσή του είχε άλλη αφετηρία: την ελληνική έκδοση του συναρπαστικού βιβλίου του «Όσα δεν είπες» (Εκδόσεις Άγρα). Το πολυπληθές ακροατήριο σεβάστηκε αυτή τη συνθήκη και απέφυγε ερωτήσεις σχετικές με την πολιτική συγκυρία, προτιμώντας να μυηθεί στη νέα πνευματική περιπέτειά του.
Χωρίς να εγκαταλείπει τις συντεταγμένες της ερευνητικής του αναζήτησης, ο Μαζάουερ πραγματοποιεί μια καίρια τομή: Από τις μεγάλες αφηγήσεις περνάει στη μικρή κλίμακα, στην ιστορία μιας οικογένειας. Απόπειρα οριακή, δεδομένου ότι πρόκειται για τη δική του οικογένεια – αριστερών Ρωσοεβραίων εμιγκρέδων που οι άνεμοι της ιστορίας απώθησαν στη Δύση μέσα από μια διαδρομή πολιτικών ματαιώσεων και φρικαλεοτήτων.
Ο επιστήμονας καλείται να ασκήσει την αμεροληψία του, χωρίς να εγκαταλείψει τη στοργή και τον υποκειμενισμό του.
Ιδού το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Ο Μαζάουερ διηγείται πώς ο παππούς του, Μαξ, εγκαταλείπει οριστικά τη Ρωσία το 1919. Εδώ ακριβώς, ο ιστορικός παραγκωνίζει σθεναρά τον εγγονό και θέτει ένα ερώτημα σοκαριστικό: Μήπως ο Μαξ ήταν πράκτορας της βρετανικής ΜΙ5; Κι αφού εξαντλεί αυτό το μονοπάτι, συνεχίζει χωρίς οίκτο: Μήπως όμως, παρά την πολιτική του αντιπαλότητα, υπήρξε πράκτορας της σοβιετικής ΓκεΠεΟύ;
Μεγάλο μάθημα! Όχι μονάχα για τον επιστήμονα αλλά, θα έλεγα, και για τον δημοσιογράφο.
- το κείμενο του Χρ. Κάσδαγλη δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της Κυριακής (01.7.2018)
- πηγή:kasdaglis.wordpress
