Γράφει ο Γιώργος Καρελιάς*Η υπόθεση της Novartis έχει ένα ουσιαστικό και ένα τυπικό μέρος. Το πρώτο αφορά τους πάντες, το δεύτερο μόνο τα πολιτικά πρόσωπα. Ας προσπαθήσουμε να τα ξεδιαλύνουμε.
- Πρώτον, υπάρχει σκάνδαλο; Αδιαμφισβήτητα. Διεθνές, με την εμπλοκή αμερικανών εισαγγελέων, οι οποίοι άνοιξαν τα μάτια και στους δικούς μας κι έτσι ερευνήθηκε η ελληνική πτυχή του.
- Δεύτερον, υπάρχει και αυτόνομο ελληνικό σκάνδαλο και όχι μόνο λόγω της Novartis. H.. φαρμακευτική δαπάνη στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκε την περίοδο 2004-2009 και είναι μια καλή ευκαιρία να ελεγχθεί αν αυτό έγινε μόνο λόγω αναγκών των ασθενών ή και των φαρμακευτικών εταιρειών.
- Τρίτον, υπάρχει εμπλοκή πολιτικών προσώπων, λόγω καταθέσεων «προστατευόμενων μαρτύρων». Κι επειδή έχει προκληθεί σύγχυση, πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι μάρτυρες αυτοί δεν είναι ανώνυμοι. Τα στοιχεία τους είναι γνωστά στους ανακριτές. Ο θεσμός του «προστατευόμενου» μάρτυρα υφίσταται με βάση νόμους που έχουν ψηφίσει προηγούμενες (και όχι του ΣΥΡΙΖΑ) κυβερνήσεις. Τελευταία φορά που έγινε χρήση τους ήταν στη δίκη της Χρυσής Αυγής.
- Τέταρτον, δύο από τα τρία αδικήματα για τα οποία κατηγορούνται τα πολιτικά πρόσωπα (απιστία και δωροδοκία) έχουν παραγραφεί. Απομένει το (απαράγραπτο) αδίκημα του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Με βάση τα δεδομένα αυτά, ας επιχειρήσουμε να δούμε ποια μπορεί να είναι η συνέχεια:
- Αρμόδια να αποφασίσει είναι η Βουλή. Η πρόταση της πλειοψηφίας θα είναι να συσταθεί η λεγόμενη(παλιά) Προανακριτική Επιτροπή. Θα συσταθεί ομόφωνα, αφού η αντιπολίτευση έχει ήδη συμφωνήσει. Η Επιτροπή αυτή θα ερευνήσει (επί μήνες…) την υπόθεση. Μόλις ολοκληρωθεί η έρευνα, θα αποφασίσει αν και ποια πρόσωπα πρέπει να παραπεμφθούν.
- Ομως, αυτή δεν είναι η οριστική απόφαση. Η παραπομπή σε Ειδικό Δικαστήριο θα αποφασισθεί από Πενταμελές Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο συγκροτείται από ανώτατους δικαστές (Αρεοπαγίτες και Συμβούλους Επικρατείας).
Η Επιτροπή της Βουλής, που θα κάνει την (οιονεί) ανάκριση, θα κληθεί να αντιμετωπίσει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα: πώς θα καταθέσουν οι προστατευόμενοι μάρτυρες. Ο τρόπος προβλέπεται, αλλά είναι η πρώτη φορά που τέτοιοι μάρτυρες εμφανίζονται σε τόσο σοβαρή υπόθεση με εμπλεκόμενους πρώην πρωθυπουργούς και υπουργούς και θα κληθούν στη Βουλή. Η αντιπολίτευση -και ειδικά οι υπό κατηγορίαν- θα ζητήσουν να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους. Μιλάνε ήδη για «κουκουλοφόρους» (εδώ).
Το πρώτο πολιτικό συμπέρασμα είναι ότι η κυβέρνηση κατήγαγε μια επικοινωνιακή νίκη, σε μια στιγμή που ήταν εμφανώς στριμωγμένη (και) εξαιτίας του συλλαλητηρίου της Κυριακής: έστρεψε όλα τα φώτα σε ένα σκάνδαλο που αφορά στελέχη κομμάτων της αντιπολίτευσης. Λόγω του όγκου της δικογραφίας, (πολλές χιλιάδες σελίδες) θεωρείται βέβαιο ότι θα απασχολεί επί μήνες την επικαιρότητα. Επιπλέον, αν συσταθεί Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής, το έργο της θα διαρκέσει επίσης πολλούς μήνες και θα παρέχει υλικό στα μέσα ενημέρωσης.
Το δεύτερο πολιτικό συμπέρασμα είναι ότι υπάρχει ένα αδύνατο σημείο στην όλη υπόθεση. Οι καταθέσεις των προστατευόμενων μαρτύρων για δωροδοκία πρώην πρωθυπουργών και υπουργών είναι σχεδόν αδύνατο να σταθούν αυτόνομες. Λόγω της βαρύτητας των καταγγελιών και των υψηλών προσώπων που αφορούν πρέπει να συνοδευτούν από κάποιο (πρόσθετο) αποδεικτικό μέσο. Τα περί «βαλιτσών» που έφταναν στο μέγαρο Μαξίμου είναι μεν εντυπωσιακή καταγγελία, αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να τεκμηριωθεί. Πάνω σ’ αυτό επικεντρώνεται ήδη η αντίδραση όλων των εμπλεκομένων πολιτικών προσώπων και εκεί θα δοθεί η μάχη στη Βουλή, κατά την επικείμενη συζήτηση για τη σύσταση της Προανακριτικής Επιτροπής.
Ηδη οι προστατευόμενοι μάρτυρες χαρακτηρίζονται ψευδομάρτυρες και ο Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε μια συσχέτιση με το προ 28 ετών σκάνδαλο Κοσκωτά, όταν αποδείχτηκε ψευδομάρτυρας ο σωματοφύλακας του Κοσκωτά ονόματι Μαμανέας, ο οποίος είχε καταθέσει ότι μετέφερε στον Ανδρέα Παπανδρέου κούτες με χρήματα (τα περίφημα Πάμπερς).
Εν κατακλείδι: η υπόθεση Novartis θα διαρκέσει πολλούς μήνες. Και, αν οδηγήσει σε Ειδικό Δικαστήριο, θα φέρει την πολιτική ζωή σε καταστάσεις όξυνσης και διχασμού ανάλογες με εκείνες της περιόδου του 1989.
* το κειμενο του Γ. Καρελιά είναι από το protagon.gr
