Το κλείσιμο της ημερήσιας έκδοσης της «Ελευθερίας του Τύπου», με την κυριακάτικη να παραμένει προς το παρόν, είναι το τελευταίο αλλά όχι και το τελικό επεισόδιο στη συνεχιζόμενη κρίση του ελληνικού Τύπου. Κινδυνεύοντας να το παίξουμε «μετά Χριστό προφήτες» πιστεύουμε πως από τη δημιουργία της είχε συσσωρεύσει μια σειρά από κρίσιμα λάθη που την υπονόμευσαν:
1. Στήθηκε βιαστικά. Τέλος Ιανουαρίου «έδωσαν τα χέρια» Γιάννης Κουρτάκης των «Παραπολιτικών» με τον Χρήστο Μουλίνο από τη «Δημοκρατία» και 45 μέρες αργότερα..
το φύλλο είχε κυκλοφορήσει. Μέσα σε 1,5 μήνα δηλαδή επανδρώθηκε, σχεδιάστηκε και οργανώθηκε ένα φύλλο. Χωρίς ποιοτική έρευνα, χωρίς όλα τα τμήματα λειτουργικά, χωρίς εμπορικό σχεδιασμό, στοιχεία τα οποία συμπληρώνονταν στην πορεία.
2. Στήθηκε χωρίς χαρακτήρα. Κανείς δεν ξεχνά πως η εφημερίδα εμφανίστηκε ως «κόπια» των «Νέων» και του «Βήματος».
Με πολλούς συναδέρφους από αυτές τις εφημερίδες που τότε ψυχορραγούσαν, με ίδιο κασέ, με ίδιες ή παρόμοιες στήλες. Μια εφημερίδα που κυκλοφόρησε ως αντίτυπο, ελπίζοντας στο κλείσιμο των ιστορικών εφημερίδων του ΔΟΛ και στην «κληρονομία» των αναγνωστών του. Παραγνωρίζοντας πως είναι μάλλον απίθανο η κόπια να είναι καλύτερη του πρωτοτύπου, πως είναι απίθανο να κληρονομήσεις το σύνολο των αναγνωστών, πως είναι αδύνατο να σταθείς σε μια ανταγωνιστική αγορά χωρίς δικό σου χαρακτήρα.
3. Στήθηκε με «παλιό» μοντέλο. Όταν ακούστηκαν τα ονόματα που στελέχωναν την νέα εφημερίδα, η δημοσιογραφική πιάτσα αναγνώρισε πως πρόκειται για έμπειρους και καλούς συναδέρφους. Το πρόβλημα όμως είναι πως αυτό πλέον δεν επαρκεί. Το μοντέλο της εφημερίδας που ήταν η «Ελευθερία του Τύπου», όπως και οι περισσότερες εφημερίδες σήμερα, είναι εκείνο των τελών της δεκαετίας του 1990, ξεπερασμένο εδώ και πολύ καιρό, χωρίς ανταπόκριση στο κοινό. Η κατάρρευση των κυκλοφοριών το αποδεικνύει, κατάρρευση που έχει ξεκινήσει πριν την κρίση. Με εφημερίδες χωρίς επικαιρότητα (αυτή πλέον τη βρίσκεις στο ίντερνετ), με αναμασήματα ειδήσεων, χωρίς εμβάθυνση, με στατικό κασέ, με πολλά μασκαρεμένα δελτία τύπου, με βαρύγδουπες αναλύσεις από πένες που λένε τα ίδια και τα ίδια εδώ και δεκαετίες κλπ. Όσο καλοί και να είναι οι συνάδελφοι, δεν μπορούν να σώσουν ένα μοντέλο που πεθαίνει. Και το οποίο το κόπιαρε η «Ελευθερία του Τύπου» χωρίς καμία πρωτοτυπία.
4. Η εφημερίδα άλλαξε 3 φορές στυλ μέσα σε ελάχιστους μήνες. Ξεκίνησε από κόπια «Βήματος-Νέων», στη συνέχεια ταυτίστηκε με την ΝΔ (υμνώντας παράλληλα τον χρηματοδότη Βαγγέλη Μαρινάκη σε βαθμό υπερβολής...) και στο τέλος έγινε «αντι-Καμμενική», μπαίνοντας και αυτή στην κόντρα «Παραπολιτικών»/Μαρινάκη με τον υπουργό Αμύνης. Μια κόντρα στην οποία τα «Παραπολιτικά» μπορεί να είχαν πολλά δίκια (καθώς ο Καμμένος έκανε βαρύτατες επιθέσεις εναντίον τους), αλλά μια κόντρα που σε καμία περίπτωση δεν αφορούσε το κοινό. Το οποίο βαρέθηκε να βλέπει τον Καμμένο
πρωτοσέλιδο για 10-20-50 μέρες συνεχόμενα, λες και δεν υπήρχε άλλη θεματολογία. Ήταν μάλιστα τόσο το πάθος, που η «Ελευθερία του Τύπου» έφθασε να φιλοξενεί στο ίδιο φύλλο 2 και 3 δημοσιεύματα εναντίον του, από διαφορετικούς συντάκτες που
αναμασούσαν όλοι τα ίδια.
5. Η εφημερίδα ακολούθησε επίσης το επίσης ξεπερασμένο μοντέλο «δώρων» και προσφορών. Με χελωνονιντζάκια, Πέγκυ Ζήνα, Πάολα, έως ιστορικά βιβλία, αλλά και Ντόρα η Εξερευνήτρια, Paw Patrol, Μικρό Ήρωα, Άρλεκιν, μυθιστορήματα, ξεσκάρταρε αποθήκες από χιλιοπαιγμένα «δώρα», τα οποία ήταν άσχετα μεταξύ τους, χωρίς κάποια ενιαία πολιτική, χωρίς σχέση με τον τυπικό αναγνώστη (που δεν υπήρχε καθώς η εφημερίδα δεν είχε σαφή χαρακτήρα).
Και βέβαια με πειραματισμούς με περιοδικά, πότε βάζοντας το Beaute (που τώρα το έχει η Real) πότε το Car and Driver, αλλαγές που επίσης μπέρδευαν τον αναγνώστη.
6. Δεν είχε παρουσία στο ίντερνετ. Στην εποχή της ψηφιακής πληροφορίας, δεν νοείται εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας να μην έχει ένα ολοκληρωμένο site. Αντί για αυτό η «Ελευθερία του Τύπου» κατασκεύασε ένα πρόχειρο site, που τις περισσότερες μέρες δεν ενημερωνόταν. Δηλαδή χάνοντας το παιχνίδι στο διαδίκτυο από την πρώτη μέρα.
7. Στην πορεία η εφημερίδα αποδυναμώθηκε, όταν ο Β. Μαρινάκης αγόρασε τον ΔΟΛ, οπότε μάλλον έληξε και ο λόγος δημιουργίας της... Στελέχη «επέστρεψαν» στο παλιό μαγαζί χωρίς να αντικατασταθούν, και η εφημερίδα θεωρήθηκε «παραπαίδι» του ομίλου. Έγιναν οι συνηθισμένες για την εποχή περικοπές μισθών, οι πρώτες απολύσεις, οι πρώτες αποχωρήσεις, δηλαδή ότι «καλύτερο» για να αποθαρρύνεις και να φοβίσεις το προσωπικό σου, με τα γνωστά αποτελέσματα στην ποιότητα της ύλης.
8. Στο τέλος και λίγο πριν το κλείσιμο του ημερήσιου, η εφημερίδα έκανε ένα παλιό τρικ στο χώρο των εφημερίδων: τη μείωση τιμής στα 50 λεπτά ως «προσφορά γνωριμίας». Κερδίζοντας κάποια φύλλα είναι αλήθεια, αλλά χάνοντας ακόμη περισσότερα έσοδα και δίνοντας την εντύπωση πως το φύλλο αυτοαπαξιώνεται. Φυσικά ποτέ δεν υπήρξε συστηματική διαφήμιση, οργανωμένη καμπάνια για την προσφορά, γενικά άποψη του τι είναι και τι θέλει να προσφέρει.
9. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα της «Ελευθερίας του Τύπου», που ίσως εξηγεί και όλα τα παραπάνω, είναι το γιατί δημιουργήθηκε. Από ότι φαίνεται σήμερα (και μισοφαινόταν και τότε) δεν ήταν μια προσπάθεια δημιουργίας μιας νέας εφημερίδας. Αντίθετα ήταν μια πρόσκαιρη απόπειρα «κατοχύρωσης χώρου», να δημιουργηθεί δηλαδή ένα έντυπο με την όποια παρέμβαση μπορούσε να έχει, για να στηρίξει συγκεκριμένες στοχεύσεις, ως μια
«φωνή δική μας». Για όσο διάστημα αυτό κρατούσε και μετά μάλλον θα αφηνόταν στην τύχη του, κάτι που έγινε μόλις αποκτήθηκε το «σοβαρό μαγαζί», δηλαδή ο ΔΟΛ.
Με όλα τα παραπάνω, η «Ελευθερία του Τύπου» (και παρά τις αξιοπρεπείς προσπάθειες των συντελεστών της) αποτελεί μάλλον ένα συμπυκνωμένο δείγμα του τι είναι λάθος στο χώρο των εφημερίδων. Κατάφερε να επαναλάβει όλο το παλιομοδίτικο μοντέλο του Τύπου, που τον οδήγησε στην αφασία, στην κάμψη και στην απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων αναγνωστών, χωρίς ακόμη κανείς να αναρωτιέται το «πως» και το «γιατί». Ένα μοντέλο που όσοι το συνεχίζουν είναι επίσης προδιαγεγραμμένο πως θα χάσουν το παιχνίδι, αφήνοντας στην ανεργία εκατοντάδες ακόμη συναδέρφους.
* το κείμενο με την υπογραφή «New York Dimes» εστάλη στο mail μας