Το ξέρατε ότι η Ιαπωνία, που προφέρεται Νιχόν στα ιαπωνικά, προέρχεται από το ομηρικό ρήμα νήχω, που σημαίνει κολυμπώ, από το οποίο προέρχεται και η λέξη νήσος; Φυσικά, η Ιαπωνία-Νιχόν είναι νήσος. Τυχαίο; Δεν νομίζω.
Αυτό μάθαμε, μεταξύ άλλων, στο χθεσινό σεμινάριο με θέμα «Η γέννηση, η διαδρομή και οι μεταλλάξεις της ελληνικής γλώσσας», που διοργανώνει το σωματείο των δημοσιογράφων, η ΕΣΗΕΑ. Eνα σωματείο που δεν έχει καταφέρει να πάρει πίσω σχεδόν καμία από τις εκατοντάδες απολύσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στον κλάδο, ούτε να παλέψει για αξιοπρεπείς.. συλλογικές συμβάσεις εργασίας ούτε καν να περιφρουρήσει τις ίδιες της τις απεργίες, μπορεί έστω να διοργανώνει επιμορφωτικά σεμινάρια.
Κάτι είναι κι αυτό. Αφού, όμως, μπαίνουν στον κόπο και τα διοργανώνουν, ας κάνουν και έναν κόπο παραπάνω, ώστε να μη διδάσκονται ως αλήθειες διάφορες εικασίες, που θα έκαναν αρκετούς φιλόλογους, γλωσσολόγους, επιμελητές, ανθρώπους των γραμμάτων -και όχι μόνο- να βγουν από τα ρούχα τους.
Εισηγητής του πρώτου σκέλους του σεμιναρίου, που ολοκληρώνεται σε 7 εβδομαδιαίες διαλέξεις, είναι ο 80χρονος συγγραφέας και δημοσιογράφος Κώστας Δούκας.
Σύμφωνα με το βιογραφικό του, στα βιβλία του «καταδεικνύει ότι η σύγχρονη καθομιλουμένη των Ελλήνων χρησιμοποιεί και εκφέρει με τον ίδιο τρόπο άνω του 80% των ομηρικών λέξεων αυτούσιων για να εκφρασθεί» και «επιβεβαιώνεται ότι οι πανάρχαιοι Ελληνες μιλούσαν με τον ίδιο τρόπο που μιλούν οι σύγχρονοι απόγονοί τους».
Ο συγγραφέας και μεταφραστής Νίκος Σαραντάκος, που έχει ίσως το πιο δημοφιλές ιστολόγιο για την ελληνική γλώσσα (sarantakos.wordpress.com), άσκησε έντονη πολεμική στην επιλογή της ΕΣΗΕΑ, κάνοντας λόγο για «σεμινάρια σκοταδισμού και αγυρτείας».
Στην ανάρτησή του για το περιεχόμενο των σεμιναρίων, ο Νίκος Σαραντάκος ανασκευάζει ισχυρισμούς, όπως ότι «ο δίσκος της Φαιστού είναι προπομπός της σύγχρονης τυπογραφίας», λέγοντας «η άποψη αυτή περισσότερη σχέση έχει με την αγυρτεία παρά με την επιστήμη, για την οποία ο Δίσκος της Φαιστού δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί».
Τα σεμινάρια αυτά, καταλήγει, «θα είναι “όνειδος για το σωματείο”, καθώς θα ακουστούν αντι-επιστημονικές και εθνικιστικές απόψεις χωρίς αντίλογο, «σαν να διοργάνωνε π.χ. ο Ιατρικός Σύλλογος σεμινάριο με θέμα “Η συμβολή της φραπελιάς στη θεραπεία του καρκίνου”».
Ηταν όντως έτσι; Η αλήθεια είναι ότι, με ένα πρόχειρο «γκουγκλάρισμα» για το ποιος είναι ο Κώστας Δούκας, χτυπάνε διάφορα προειδοποιητικά καμπανάκια: Τα περισσότερα βιβλία του έχουν εκδοθεί σε εκδοτικούς οίκους που κινούνται στον χώρο της Ακροδεξιάς (Πελασγός, Ελεύθερη Σκέψις, εκδόσεις Γεωργιάδη), αρκετά τα προλογίζει ο Αδωνις Γεωργιάδης, ενώ το βιογραφικό του είναι γραμμένο στην καθαρεύουσα.
Πηγαίνοντας στο σεμινάριο, αντίκρισα την κεντρική αίθουσα των εκδηλώσεων κατάμεστη από δημοσιογράφους όλων των ηλικιών, με αρκετούς να κρατάνε ευλαβικά σημειώσεις.
Ο σεβάσμιος ασπρομάλλης κύριος με το ροζ πουκάμισο και την πράσινη γραβάτα αγόρευε όρθιος στο κουβούκλιο του ομιλητή, καθώς πρόβαλλε διαφάνειες από χειρόγραφες σημειώσεις: «Οι αρετές του ελληνικού λόγου κατά τον Διογένη και τον Χρύσιππο είναι: Οχι βαρβαρισμοί, καθαρά ελληνικά, γλώσσα άψογη γραμματικώς και απαλλαγμένη χυδαιολογίας».
Η τελευταία διαφάνεια υποστήριζε, μεταξύ άλλων, ότι «η ελληνική γλώσσα έχει μαθηματική δομή, γιατί οι ελληνικές λέξεις επιτρέπουν την αρμονική και νοηματική απεικόνισή τους και είναι μη οριακή: δέχεται ακόμα και την ηλεκτρονική γλώσσα της προηγμένης τεχνολογίας».
Χωρίς να ξέρω γλωσσολογία, αναρωτιέμαι γιατί όλες οι άλλες γλώσσες που δέχεται ο υπολογιστής να μην έχουν και αυτές ηλεκτρονική ή μαθηματική δομή ή ό,τι άλλο.
Μόνο στα εργαλεία του προγράμματος Word μέτρησα πάνω από 180 γλώσσες και διαλέκτους, μεταξύ τους δεκάδες παραλλαγές της Αγγλικής, της Γαλλικής, των Ισπανικών, τρία τουλάχιστον είδη σερβικής και σλαβομακεδονικά.
Ομως, μόνο η Ελληνική, σύμφωνα με τον συγγραφέα, ξέρει τι λένε τα κομπιούτερ και οι αριθμοί.
Στη διάλεξη, που κράτησε μιάμιση ώρα, μάθαμε την ετυμολογία δεκάδων λέξεων, που σύμφωνα με τον ομιλητή προέρχονται από τα ομηρικά έπη και τους αρχαίους Ελληνες.
Τον ήχο κρακ, για παράδειγμα, τον μετέτρεψαν οι αρχαίοι σε «καρ» και από εκεί βγαίνουν μεταξύ άλλων το κράτος, η κάρα (το παράδειγμα που ανέφερε είναι: «Πήγαμε να προσκυνήσουμε την κάρα του Αγίου Παϊσίου»), η κραυγή, ο καρκίνος, το καρπούζι, ο καραφλός και το κράκερ.
Τελευταία λέξη που μάθαμε είναι η δημοκρατία, «μια λέξη που πιπιλίζουν σαν καραμέλα ιδίως οι κυβερνώντες, ακόμα και ο Κίμων Γιουνγκ (μάλλον εννοούσε τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν), η οποία δεν σημαίνει η εξουσία του δήμου, δηλαδή του λαού, αλλά προέρχεται από τα ομηρικά έπη και είναι "η επικράτηση σε ένα τμήμα χώρας που κατελήφθη από τους νικητές"» και ότι η δημοκρατία της Αθήνας του Περικλή ήταν στην πραγματικότητα «ενός ανδρός αρχή, του Περικλή, άντε και του Θεμιστοκλή».
Στο επόμενο μάθημα θα μάθουμε για την «εξακτίνωση του Μεσογειακού Πελασγικού Αιγαιοκρητικού γλωσσικού ιδιώματος στην οικουμένη». Βοήθειά μας.
* το κείμενο της Αφροδίτης Τζιαντζή είναι από την Εφημερίδα των Συντακτών