Ανομία

Γράφει ο Δημήτρης Ν. Μανιάτης*

Η αιχμή της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι πως υπάρχει ανομία. Η ρητορική της κυβέρνησης είναι πως επικρατεί ασφάλεια και κανονικότητα. Τίποτε από τα δύο δεν ισχύει ακριβώς - σε συνθήκες επιτροπείας και φτωχοποίησης. Η ανομία παρ' όλα αυτά, όπως την εννοεί ένα μέρος του νεοσυντηρητικού δημόσιου λόγου που εσχάτως έχει επιλέξει το δόγμα «ασφάλεια και τάξη», είναι μια συνθήκη που χωράει πολλές αναγνώσεις.

Για παράδειγμα, ανομία για τους παραπάνω είναι οι ροές μεταναστών και προσφύγων. Σε αυτή.. την πραγματικότητα - που σήμερα κάπως αναχαιτίζεται λόγω της ευρωτουρκικής συμφωνίας, συμφωνίας κακής από την άλλη, δεν βλέπουν τα αίτια που διαμορφώνουν τις ροές. Τις ευθύνες της Δύσης. Τη μεγάλη υπόθεση της αλληλεγγύης της ελληνικής κοινωνίας. Την ταλαιπωρία των ξενιτεμένων, οι οποίοι προφανώς δεν ξύπνησαν μια ωραία πρωία και είπαν να καβαλήσουν φουσκωτά για να αποβιβαστούν σε ακτές. Η νεοσυντηρητική ανάγνωση βλέπει εδώ εισβολή του ξένου στοιχείου, εποικισμό, λαθρομετανάστευση, αλλοίωση της εθνικής μας ταυτότητας.

Ανομία από την άλλη, επίσης σύμφωνα με την παραπάνω ανάγνωση, είναι τα Εξάρχεια ή τα επεισόδια έπειτα από μαθητικά συλλαλητήρια. Μάλιστα, η ύπαρξη της Πλατείας Εξαρχείων και τα εθιμοτυπικά επεισόδια εκεί, από μηδενιστές, βολεύουν μια ολόκληρη λογική. «Εχει αυτό το συμβολικό βάρος που λέμε, με την έννοια ότι πρέπει πάντα να έχεις μια απειλή απέναντί σου, αλλίως δεν υπάρχεις - απ' τη στιγμή δηλαδή που δεν είναι απειλή οι Ρώσοι, δεν είναι απειλή οι Βούλγαροι, ούτε καν οι Τούρκοι...», έλεγε ο Χρήστος Βακαλόπουλος για τα Εξάρχεια σε μια συνομιλία του με τον Λεωνίδα Χρηστάκη και τον Νίκο Γ. Ξυδάκη το 1983 για το περιοδικό «Διάβασε για να διαβάσεις».

Πέραν των κλασικών παραδειγμάτων παραβατικότητας και παραβίασης του κοινού ποινικού κώδικα πάντως χρειάζεται να περιγράφουμε και να βλέπουμε και άλλες εστίες ανομίας. Αυτές οι δεύτερες δεν έχουν συχνά τη δημοσιότητα των Εξαρχείων ή μιας πέτρας που θα πέσει σε συλλαλητήριο. Είναι πιο θεσμικές μορφές, συχνά ενθαρρυμένες από το κράτος ή το προστατευτικό πλαίσιο που αυτό θέτει.

Για παράδειγμα, ανομία είναι και η απληρωσιά, η παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας από εταιρείες και επιχειρήσεις. Ανομία είναι τα εργατικά ατυχήματα. Οι μίζες. Η ασυλία των ανεξόφλητων δανείων μεγάλων επιχειρηματιών. Το μπούλινγκ σε εργαζομένους. Και μάλιστα μια μορφή ανομίας που στον βαθμό που δεν κανονικοποιείται ή δεν ρυθμίζεται, διαμορφώνει όρους συλλογικού θυμού. Οδηγεί σε μια αντίρροπη έκφραση δυσαρέσκειας που συχνά εκβάλλει στη δυσπιστία προς τους θεσμούς του κράτους. Μιλώντας για ανομία, οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί, δίκαιοι και να βλέπουμε όλο το κάδρο.

* το άρθρο του Δ. Ν. Μανιάτη δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (04/11/2017)