Δυο λόγια για την ταινία της χρονιάς, στο newpost, από τον Χρήστο Ξανθάκη
Δεν είναι ανάγκη να κάτσεις να διαβάσει το «Κεφάλαιο» από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα. Δεν είναι ανάγκη να διαβάσεις το «Κομμουνιστικό μανιφέστο» ή το «Ένα βήμα εμπρός, δυο βήματα πίσω». Στο σινεμά σύρε πήγαινε, να δεις μια ταινία. Και να καταλάβεις ότι ο κόσμος για ν’ αλλάξει θέλει δουλειά πολλή. Κι ότι η δύναμη βγαίνει απ’ τις γροθιές κι όχι από πρόσωπα καλοσυνάτα…
Πήγαινε να δεις το «Δεν είμαι ο νέγρος σου». Ένα ντοκιμαντέρ που σε γενικές γραμμές..
αφορά στις ζωές και τους θανάτους τριών μεγάλων μορφών του κινήματος για την ισότητα των μαύρων στις ΗΠΑ. Του Μέντγκαρ Έβερς, του Μάλκολμ Χ και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Από εκεί ξεκινάει, από ένα ανολοκλήρωτο σενάριο του σπουδαίου συγγραφέα Τζέιμς Μπάλντουιν και απλώνεται σε όλο το εύρος αυτού που έχουμε να αποκαλούμε “black experience”. Της ζωής των μαύρων Αμερικανών και Αμερικανίδων ας πούμε, του πόνου τους, της πίκρας τους, των ελπίδων τους και των παθών τους.
Μέσα από το λόγο του Μπάλντουιν όλα αυτά, ενός Ζαν Πολ Σαρτρ από την άλλη ακτή του Ατλαντικού, με ευγλωττία Μωχάμεντ Αλη και ευφράδεια Τζέιμς Μπράουν. Απόλαυση μια φορά είναι να τον διαβάζεις κι άλλη μία να τον ακούς και να τον βλέπεις να μιλάει μπροστά στις κάμερες και με πέντε, δέκα, είκοσι λέξεις και άλλες τόσες ατάκες να βάζει τα πράγματα στη σειρά. Ένας μεγάλος διανοούμενος αλλά κι ένας μεγάλος σόουμαν επίσης, σε μια εποχή όπου δίχως σόου καμιά ιδέα δεν μπορεί να τρυπώσει στην κεφάλα μας…
Αυτόν θα πάτε να δείτε στο «Δεν είμαι ο νέγρος σου». Και θα καταλάβετε για ποιο λόγο ο Μπάλντουιν ήταν εξίσου σημαντικός με τον Μέντγκαρ Έβερς, τον Μάλκολμ Χ και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Και δεν ήταν μόνο εξίσου σημαντικός, αλλά και πιο προοδευτικός απ’ όλους τους. Γιατί συνέλαβε ορθώς την ιδέα ότι δεν μπορούν ν’ αλλάξουν οι συνθήκες για την μαύρη κοινότητα αν δεν αλλάξει η Αμερική ολόκληρη. Δεν γίνεται να τη βγάλουν οι μαύροι καθαρή αν οι διπλανοί τους τρώνε σκατά, δεν γίνεται να μην υποφέρουν αν οι διπλανοί τους ψοφάνε σαν τα σκυλιά, δεν γίνεται να γλυτώσουν απ’ τον ρατσισμό αν οι διπλανοί τους τρώνε απανωτές τις γκλομπιές. Δεν γίνεται ούτε με θαύμα, με κανένα θαύμα!
Ο Μπάλντουιν, βεβαίως, είχε έναν λόγο, είχε μια αφορμή που πήγε πιο αριστερά απ’ τους υπόλοιπους. Δεδηλωμένος ομοφυλόφιλος ήταν ο άνθρωπος και μέσα στη μαύρη κοινότητα ο ρατσισμός απέναντι στους ομοφυλόφιλους πήγαινε (και πάει, εδώ που τα λέμε) σύννεφο. Είναι αυτό που λέμε ότι ο καταπιεσμένος πρέπει να βρει κι αυτός με τη σειρά του κάποιον να καταπιέσει. Οπότε έκατσε και σκέφτηκε ο συγγραφέας «καλά να απελευθερωθώ από την τυραννία των λευκών, αλλά πώς διάολο θα γλυτώσω από την τυραννία των ομοφυλόφοβων;» Το σκέφτηκε και κατέληξε στη σωστή διαπίστωση ότι αν δεν αλλάξει το μαγαζί το μεγάλο, δεν έχουν σημασία, δεν έχουν σημασία οι αλλαγές στα μικρά τα μαγαζάκια. Αυτό είναι αριστερή σκέψη παλικάρια μου και μόνο έτσι γλυτώνεις από το διαίρει και βασίλευε της άρχουσας τάξης. Κι ας έχει το ίδιο χρώμα με το δικό σου αυτή η τάξη κι ας κάθεται στον θώκο τον προεδρικό κι ας τη λένε Μπαράκ Ομπάμα…
