Του Γιώργου Λακόπουλου
Όσοι συζητούν για την Kεντροαριστερά στην Ελλάδα, παραβλέπουν κάτι: το φαινόμενο της απουσίας κεντροαριστερού τύπου, πλέον. Οι περισσότερες εφημερίδες που κινήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες σ’ αυτό το χώρο χάθηκαν με το ΠΑΣΟΚ, που τον εξέφραζε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, που πήρε τη θέση του, υστερεί στο μιντιακό στερέωμα. Η παρουσία της εξαιρετικής «Εφημερίδας των Συντακτών» στη θέση της «Ελευθεροτυπίας» , δεν καλύπτει την έλλειψη. Τα νεοπαγή εγχειρήματα με το Documento και τη Νέα Σελίδα το παλεύουν αλλά λείπει η..
χρηματοδότηση και θα κριθούν στο χρόνο.
Το πρώην Συγκρότημα Λαμπράκη ήταν το κατ’ εξοχήν δημοσιογραφικό όργανο της εγχώριας Κεντροαριστεράς. Μέχρι τη στιγμή που άλλαξαν τα συμφραζόμενα της παρουσίας του και από δύναμη που ωθούσε προς την πρόοδο -δια της επικράτησης των δημοκρατικών δυνάμεων- μετατράπηκε σε φορέα ακραίας αντι- συριζαίικης σχολιογραφίας.
Μπορεί με τον καινούργιο επενδυτή να διασωθεί, να αναπτυχθεί και να πέτυχει την επιβίωσή του, ως εκδοτική επιχείρηση. Αλλά δεν θα είναι το ίδιο με τον Μαρινάκη- εδώ δεν ήταν με τον Ψυχάρη. Η οικογένεια Λαμπράκη είχε βιωματική σχέση με τον ευρύτερο δημοκρατικό χώρο και η απουσία της έχει αφαιρέσει από τα έντυπα του ΔΟΛ την αύρα αυτής της σχέσης.
Το ΒΗΜΑ και τα ΝΕΑ είναι πλέον άλλες εφημερίδες. Γράφονται με άλλο τρόπο. Απευθύνονται σε άλλο κοινό. Σε μια περίπτωση μάλιστα η διεύθυνση δεν προέρχεται καν από τον «βαθύ ΔΟΛ». Όχι πως είναι κακό, ούτε τίθεται θέμα ικανοτήτων. Αλλά έχει τη σημασία του: το Συγκρότημα πάντα αυτοαναπαρήγαγε το μάνατζμεντ που είχε ανάγκη. Τα μεγάλα δέντρα του ήταν από δικούς του σπόρους.
Η μετωπική αναμέτρηση με τον ΣΥΡΙΖΑ παραβλέποντας ότι εκει κατέφυγε μεγάλη μερίδα από το αναγνωστικό κοινό του, είναι μια επιλογή. Γιατί έγινε ξέρουν αυτοί που την έκαναν. Αλλά δεν έχει σχέση με το ποιοτικό περιεχόμενο και τα στάνταρτ της κεντροαριστερής αντίληψης για την κάλυψη της επικαιρότητας – που είναι πάντα προοδευτική αντίληψη.
Από τη φύση της αυτή η αντίληψη ήταν σταθερά απέναντι στην συντηρητική παράταξη και τους εκπροσώπους της στο χώρο της πολιτικής, της οικονομίας, της κοινωνικής οργάνωσης, των διεθνών σχέσεων, των ιδεών και του πολιτισμού. Έτσι μεγάλωσαν γενιές και γενιές με τις εφημερίδες του Συγκροτήματος υπό μάλης- ακόμη και όταν υπηρχαν τριβές με τα κόμματα της παράταξης τους.
Ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια ο ΔΟΛ αυτοκτόνησε. Αποσπάστηκε από τη παράδοσή του, που τον κατέτασσε για δεκαετίες σε ρόλο εμπροσθοφυλακής της Δημοκρατικής Παράταξης με την ευρεία έννοια: ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, κεντρώες δυνάμεις κ.λ.π .
Υπηρξαν περίοδοι αναμετρήσεων με τις ηγεσίες της Παράταξης, αλλά δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Μια παλαιά ,προδικτατορική , απόπειρα υπήρξε οδυνηρή και έγινε μάθημα: Ποτέ με τη Δεξιά. Στη θύελλα του 1989 ήταν κατά της «παρακυβέρνησης» Παπανδρέου, αλλά δεν αγκάλιασε τη ΝΔ του Μητσοτάκη. Και όταν πέρασε η υπόθεση Κοσκωτά στήριξε εκ νέου τον Παπανδρέου και κρέμασε στα μανταλάκια τον Μητσοτάκη.
Βρίζοντας το κοινό (σου)
Εγκαταλείποντας το αντιδεξιό πρόσημο που τον χαρακτήριζε διαδρονικά , πήγε κόντρα στις αντιδεξιές αξίες και πεποιθήσεις των αναγνωστών του.Ένας δημοκρατικός αναγνώστης δεν είχε λόγο να διαβάζει εφημερίδες που λοιδορούσαν την παράδοση, τα πρόσωπα και τα σύμβολα της παράταξης του, ή τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις των εργαζομένων και τις ιδεολογικές αναφορές του χώρου. Που προσέφεραν άκριτη υποστήριξη στο Μνημόνιο, ή στοιχίζονται στη γραμμή επικράτησης της Δεξιάς- χάριν της υπεράσπισης του… «αστικού καθεστώτος», που κινδυνεύει τάχα από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ο ΔΟΛ δεν ήταν ποτέ με το «αστικό καθεστώς»- εκεί κυριαρχούσαν οι εφημερίδες των Βλαχων- Καθημερινή και παλιότερα η Μεσημβρινή. Ήταν με τη δημοκρατική παράταξη, που για την αντίληψή των – σπουδαίων κατά καιρούς- επιτελών του εκτείνεται από τον βενιζελισμό μέχρι την παραδοσιακή Αριστερά.
Οι απόψεις και τα πρόσωπα της Αριστεράς φιλοξενούνταν διαρκώς στις σελίδες των εφημερίδων του- ιδίως όταν βρισκόταν υπό διωγμό. Οι Λαμπράκηδες δεν είχαν σχέση με τους νεόπλουτους που εμφανίσθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες ως. ..αστοί.
Οι λόγοι της αλλαγής εκδοτικού προσανατολισμού, που κατέληξε σε αλλαγή δημοσιογραφικής ύλης, είναι πολλοί. Η φυσική αδυναμία του -επιτυχημένου για πολλά χρόνια ως μάνατζερ- Στ. Ψυχάρη να διαχειριστεί το δημοσιογραφικό, πολιτικό και αξιακό φορτίο που παρέλαβε από τον Χρ. Λαμπράκη, οδήγησε στην περικύκλωσή του από συγκεκριμένα πρόσωπα. Και του ίδιου και του ΔΟΛ.
Υπό την επιρροή τους – και διεκδικώντας παράλληλα κάτι σαν «δικαιωματική» πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό, όπως μια περίοδο στη συγκυβέρνηση, ή τη συνδιοίκηση του ΠΑΣΟΚ- οι εφημερίδες του μετατράπηκαν από κάστρα της Δημοκρατικής Παράταξης, σε μηχανισμούς στήριξης πρώτα του Σαμαρά και εν συνεχεία του νεομητσοτακισμού.
Το πρόσχημα -ή το λάθος- ήταν η αντιπολίτευση προς τον ΣΥΡΙΖΑ, με τον οποίον -μετά από την απόπειρα σύμπραξης -που είναι ήδη γνωστή απο τη… γάτα Ιμαλαίων- απέκοψε τις γέφυρες χάνοντας αναγνώστες και επιρροή.
Η δημοσιογραφική κρίση προηγήθηκε της οικονομικής που απέληξε στην εκποίηση των ιματίων του -και δεν είναι άσχετη ούτε με την πλημμελή διαχείριση πόρων και προσωπικού.
Λόγω της μορφής που έπαιρνε σταδιακά -δια της χειραγώγησης του Ψυχάρη- η εσωτερική διάρθρωση, μέρος του προσωπικού που κρατούσε τον ΔΟΛ στην πρώτη γραμμή διασκορπίσθηκε. Το παιχνίδι της κυριαρχίας άρχισε να χάνεται από μέσα. Οι ακατανόητοι χειρισμοί της τελευταίας περιόδου -όταν ο ιδιοκτήτης λειτουργούσε με ενδιάμεσους -επιτάχυναν την πορεία προς το τέλος.
Αποσοβήθηκε χάρη στο φιλότιμο και την επάρκεια των –πραγματικών-εργαζομένων. Ειδικά στα ΝΕΑ η εθελουσία επιστροφή του Παν. Λάμψια, – της παλιας ομάδας δημοσιογράφων που ο ιδιος ο Ψυχάρης εκπαιδευσε- όταν το σκάφος βούλιαζε, λειτούργησε ως παράδειγμα και κράτησε όρθια την εφημερίδα, που έπλεε ακυβέρνητη…
Ωστόσο δεν αλλαξε ο προσανατολισμός και το σκληρό αντισυριζαίικο περιεχόμενο της λειτουργίας του ΔΟΛ. Αντίθετα κάποιοι προσπαθησαν να πλασσάρουν την ιδέα οτι «ο Τσιπρας θελει να μας κλεισει».
Το πρόβλημα ηταν ορατο. Οι εφημερίδες υπόκεινται στην αποστροφή μιας μερίδας παλαιών αναγνωστών τους. Συγκεκριμένες υπογραφές, απωθούν με την αλαζονεία και τη μονομέρεια που αποπνέουν. Όταν δεν αυτοτοποθετούνται ως …πολιτικοί αντίπαλοι του Τσίπρα και θαυμαστές του Μητσοτάκη, ακόμη και του.. Άδωνι. Η ως αντίλαλοι των αντικομουνιστικών περιόδων της Δεξιάς.
Δικαίωμά τους – σεβαστό ως προσωπική επιλογή. Αλλά αυτό δεν είναι ο ΔΟΛ που ήξεραν οι δημοκρατικοί αναγνώστες. Άλλωστε οι πολίτες δεν χειραγωγούνται: πρώτα διαλέγουν κόμμα και μετά εφημερίδα.
Ο Σαββίδης ως αντι-ΔΟΛ, αντι-ΔΟΜ για την ακρίβεια
Εκ των πραγμάτων η εξαγορά από τον Μαρινάκη κλείνει οριστικά το δρόμο της επιστροφής του ΔΟΛ στα χαρακτηριστικά της κεντροαριστερής δημοσιογραφικής αρμάδας.Όχι μόνο λόγω της συνάφειας του νέου ιδιοκτήτη με την οικογένεια Μητσοτάκη -με την οποία παραδοσιακά ο ΔΟΛ βρισκόταν στα μαχαίρια, από την εποχή του Παν. Κόκκα -για τους παλαιοτέρους. Αλλά και γιατί … ξαφνικά κινδυνεύει να βρεθεί απέναντι σε έναν νέο ανταγωνιστή που θα πάρει την κεντροαριστερή σφραγίδα: το Έθνος.
Η εξαγορά του συγκροτήματος Μπόμπολα από τον Σαββίδη, δεν έχει αναδείξει ακόμη ούτε τις προθέσεις, ούτε τις δυνατότητές του στο χώρο -ενώ υπάρχει πάντα σαν καρμανιόλα η σχέση του με τον Καμμένο. Αλλά ο τίτλος της εφημερίδας αντικειμενικά προσφέρεται ως βάση για νέα προοπτική συγκρότησης ενός κεντροαριστερού δημοσιογραφικού πυλώνα.
Ένας τέτοιος πυλώνας θα μπορούσε να ευδοκιμήσει στις σημερινές συνθήκες που δεν υπάρχει στο χώρο άλλο -επαρκώς χρηματοδοτούμενο -δημοσιογραφικό όργανο. Ιδίως αν βρεθούνε οι άνθρωποι που θα διαμορφώσουν τον μετα-Μπόμπολα «Πήγασο» σε φυσικό διάδοχό του παλαιού Συγκροτήματος Λαμπράκη -που πλέει πλέον σε άλλα νερά. Αν ο ΔΟΛ δεν επιστρέψει στις ράγες του το πεδίο μένει ανοικτό- καθώς η φύση απεχθάνεται το κενό.
Υπό προϋποθέσεις και με σοβαρή οικονομική επένδυση στον Γέρακα μπορει να μπορεί να διαμορφωθεί ένα εκδοτικό σύστημα -εφημερίδων και άλλων μέσων – με λειτουργική ανεξαρτησία. Θα στηρίζεται στην γενική συμπόρευση με τη Δημοκρατική Παράταξη και ταυτόχρονα θα τη στηρίζει – αναλογικα προς καθε κομμα της -με την αντιδεξιά γραμμή του.
Αλλλά οχι με προσωπικές… απόψεις. Με επαγγελματισμό και δημοσιογραφικά εργαλεία: ρεπορτάζ, ειδήσεις και εγκυρη ανάλυσητων εξελίξεων. Συνδυάζοντας τον πλουραλισμό με τη διακηρυγμένη τοποθέτηση του στο χώρο της Κεντροαριστεράς, του Κέντρου και της Αριστεράς.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα έχει -με κριτική διάθεση- ανοικτές πόρτες στον ΣΥΡΙΖΑ -ως κορμού της Δημοκρατικής Παράταξης πλέον, στο ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και τα λοιπά σχήματα πέραν της ΝΔ. Με σταθερή αντιδεξιά κατεύθυνση. Ό,τι ήταν δηλαδη το Συγκρότημα επί Λαμπράκη.
Μπορεί ο Σαββίδης να διαμορφώσει έναν τέτοιο δημοσιογραφικό οργανισμό; Λίγο δύσκολο. Ακούγεται, οτι ίσως εκχωρήσει τους τίτλους, δίκην επινοικίασης, σε εκδότες που θα έχουν συνάφεια με την κουλτούρα του δημοκρατικού χώρου και στόχο να αναστήσουν τον κεντροαριστερό τύπο, χωρίς τον πρώην ΔΟΛ.
Με άλλα λόγια μετά την εξαγορά Σαββίδη και εφόσον ο ΔΟΛ παραμείνει στο δρόμο που χάραξε μετά τον Λαμπράκη, θα μπορούσε να ακουστεί -προς τη δημοκρατική κοινή γνώμη- ξανά το σλόγκαν με το οποίο λανσάρισε την πρώτη επανέκδοσή του «Έθνους» -μετά τους Κυριαζήδες- ο μακαρίτης Αλέκος Φιλιππόπουλος: «Πάρτε το Έθνος στα χέρια σας»…
- από το anoixtoparathyro
