Ακόμα και σήμερα, κανείς δε μπορεί να πει με σιγουριά πόσοι άνθρωποι χάθηκαν ή θα χαθούν εξαιτίας του Τσέρνομπιλ. Τριάντα χρόνια μετά η γειτονική Πρίπιατ παραμένει ωστόσο μια «πόλη φάντασμα», με το χρόνο να έχει σταματήσει σε εκείνη την τραγική μέρα, για να μην αφήνει κανέναν να ξεχάσει.
Το Τσέρνομπιλ, πέρα από τις τρομερές ανθρώπινες απώλειες, πέρα από τις κοινωνικές και..
οικονομικές του συνέπειες, είχε και πολιτικές επιπτώσεις. Εδειξε ότι το σύστημα που υποτίθεται ότι έβαζε πάνω από όλα τον άνθρωπο, τελικά δεν ήταν και τόσο ανθρώπινο. Εστειλε στο καλάθι των αχρήστων πολλές ...αριστερές ψευδαισθήσεις. Επιτάχυνε τα σχέδια του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για περισσότερη «διαφάνεια», που όπως αποδείχτηκε αργότερα δεν ήταν αρκετή για να σώσει ένα καταρρέον σύστημα, που κατόρθωνε ακριβώς να επιβιώνει επειδή φρόντιζε να κρύβει τα ψεγάδια του και να επιβάλει τη σιωπή σε όσους τολμούσαν να τα κατακρίνουν. Ενίσχυσε τις τάσεις απόσχισης από τη Μόσχα χωρών όπως η Ουκρανία και η Λευκορωσία, που ήταν και εκείνες που πλήγησαν βαρύτερα από όλες.
Η τραγωδία αυτή όμως φανέρωσε και τους κινδύνους της πυρηνικής τεχνολογίας, που αποδείχτηκε ότι δεν καταλαβαίνει από «ιδεολογίες». Αργότερα ήρθαν και ατυχήματα σε χώρες, που πάντα θεωρούνταν «πρωτοπόρες» της σύγχρονης τεχνολογίας, όπως η Ιαπωνία, για να ενισχύσουν το αίσθημα, ότι εδώ έχεις να κάνεις με μια τεχνολογία, που δεν υπακούει πάντα στο όποιο χαλινάρι της έχεις βάλει. Με ένα ατίθασο και όχι πάντα καλοδιάθετο τζίνι, που πάντα θα επιδιώκει να δραπετεύσει από το μπουκάλι.
Σήμερα τα πυρηνικά εργοστάσια σε μια σειρά από χώρες σε Ανατολή και Δύση αποτελούν «πηγή έμπνευσης» για φρικαλέα σενάρια τρομοκρατικών χτυπημάτων, που θα μπορούσαν να αλλάξουν μονομιάς το χάρτη ολόκληρης της Ευρώπης. Κάποιες χώρες σχεδιάζουν την απεξάρτησή τους από αυτή την μορφή ενέργειας, που μοιάζει παρωχημένη σε ένα «παγκοσμιοποιημένο» πλανήτη, που υποτίθεται ότι έχει σημαία του την καινοτομία. Μάχες ξεσπούν κάθε τόσο για τη διαχείριση και αποθήκευση των αποβλήτων, που σίγουρα δεν είναι ανακυκλώσιμα. Και επιστήμονες καταγράφουν με τρόμο τη μετάλλαξη κάποιων άγριων ζώων, που επέζησαν και πολλαπλασιάστηκαν μέσα στην «απαγορευμένη ζώνη» των 30 χιλιομέτρων από τον ραγισμένο αντιδραστήρα.
Το Τσέρνομπιλ κανονικά θα έπρεπε να μας είχε διδάξει πολλά. Αλλά όσο κυλούν τα χρόνια, τα πρότερα μαθήματα έχουν την κακή συνήθεια να λησμονούνται.
Kώστας Αργυρός (28europe)
