Ο Λαφαζάνης… εφορμά στο Νομισματοκοπείο, ο Λεουτσάκος κόβει δραχμές κι ο Βαρουφάκης συνωμοτεί με τον Σόιμπλε υπέρ του Grexit: Ποια είναι τελικά – και υπάρχει; - η αλήθεια ανάμεσα στις «βρώμικες λασπολογίες» που κατήγγειλε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και στις, πραγματικές, εναλλακτικές που συζητήθηκαν έως ότου φθάσουμε στο 17ωρο θρίλερ των Βρυξελλών; Και, κυρίως, πόσο ουσιαστικά και συμπαγή είναι τα πολιτικά διλήμματα που καλείται να απαντήσει η κοινωνία και η χώρα σ’ αυτό το τραυματικό καλοκαίρι;
Το βέβαιο είναι ότι από τον περασμένο Μάρτιο κι έως τις δραματικές μέρες και νύχτες πριν από το δημοψήφισμα, στο Μέγαρο Μαξίμου κατατέθηκαν όντως δύο διαφορετικές εναλλακτικές, εν είδει προτάσεων εκτάκτου ανάγκης» για την περίπτωση ρήξης με τους πιστωτές. Αμφότερες ήταν μάλλον.. δημιουργικά ασαφείς, απείχαν μακράν από το να χαρακτηριστούν ως ολοκληρωμένα «σχέδια» ή «Plan B» διότι εμπεριείχαν μείζονα κενά και αστάθμητους παράγοντες, ενώ οι δύο προτάσεις είχαν διαφορετικές αφετηρίες, άξονες και στόχευση.
Το «σχέδιο Λαφαζάνη»
Η πρώτη ήταν το, λεγόμενο κατά τις τελευταίες ημέρες, «σχέδιο Λαφαζάνη». Μόνο που ήταν πολύ περισσότερο μια γενική «ιδέα» κι ένα πλαίσιο συζήτησης, παρά ένα συντεταγμένο σχέδιο. Την παρουσίασε ο ίδιος ο πρώην υπουργός Παραγωγικής Ανασυγκρότησης στη σύναξη των βουλευτών της αριστερής πτέρυγας την περασμένης εβδομάδας, την αναπαρήγαγε η ιστοσελίδα της Αριστερής Πλατφόρμας Iskra και, εν ολίγοις, βασιζόταν στο εξής σκεπτικό: Δέσμευση και χρησιμοποίηση των αποθεματικών της Τράπεζας της Ελλάδας, που ο ίδιος ο Παναγιώτης Λαφαζάνης εκτίμησε στα 22 δις ευρώ, προκειμένου να πληρώνονται μισθοί και συντάξεις, παράλληλη προετοιμασία για μετάβαση σε εθνικό νόμισμα και, εν συνεχεία, σύνδεση του νέου αυτού νομίσματος με σταθερή ισοτιμία είτε 1 προς 1, είτε 1 προς 1,4 με το ευρώ.
Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, που ούτε έχουν επιβεβαιωθεί, ούτε διαψευσθεί μέχρι στιγμής, η εν λόγω πρόταση τέθηκε σε γνώση και του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου που δεν αντέδρασε με ιδιαίτερο ενθουσιασμό, ενώ είναι απολύτως επιβεβαιωμένο ότι απερρίφθη άμεσα – και όχι μετά πολλών επαίνων – από τον πρωθυπουργό και βασικά στελέχη του οικονομικού επιτελείου. Τα δε υπόλοιπα, το εάν δηλαδή η πρόταση συνοδευόταν από σχέδια… «εφόδου στο Νομισματοποιείο», «ριφιφί στις θυρίδες του κοσμάκη» και «συλλήψεις τραπεζιτών» επαφίενται προς απόδειξη στους εμπνευστές των, όχι και τόσο ψύχραιμων και άδολων, πρωτοσέλιδων των τελευταίων ημερών.
Η «ομάδα Βαρουφάκη» και η «ευρωδραχμή»
Η δεύτερη πρόταση ήταν το σχέδιο που εκπόνησε η λεγόμενη «ομάδα Βαρουφάκη». Όπως ο ίδιος ο πρωθυπουργός και ο πρώην υπουργός Οικονομικών έχουν, δημόσια, πει ήταν μια μελέτη που – λογικά και ορθώς - είχε ζητηθεί ως «worst case scenario». Προέβλεπε τη δημιουργία ενός παράλληλου νομίσματος και η εκπόνησή της φέρεται να είχε ξεκινήσει από τον Μάρτιο με τη συνδρομή ξένων συμβούλων. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Αγορά», το σχέδιο είχε ονομαστεί «ευρωδραχμή», τη μελέτη είχε κάνει η πολυεθνική εταιρία Payservices και, όπως δήλωσε ο αντιπρόεδρός της Γουίλι Ντάνενμπεργκ, την είχε παραδώσει σε συμβούλους του υπουργείου Οικονομικών. Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, που όμως επίσης δεν έχουν επιβεβαιωθεί, στις σχετικές μελέτες φέρετο να είχε εμπλακεί και η γνωστή εταιρία Roland Berger που συνεργάζεται κατά καιρούς και με την γερμανική κυβέρνηση.
Και αυτό το σχέδιο πάντως απερρίφθη από τον Αλέξη Τσίπρα διότι, όπως ο ίδιος είπε στην συνέντευξή του στην ΕΡΤ, οδηγεί απ’ ευθείας στην φτωχοποίηση. Αντίθετη άποψη επιμένει να διατυπώνει ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος όμως επιφυλάσσεται να δώσει σε μεταγενέστερο χρόνο τις απαντήσεις στα κενά και τα ερωτήματα που προκύπτουν.
Κενά και ερωτήματα
Έως τότε, και ανεξαρτήτως πολιτικής φόρτισης των διλημμάτων, και τα δύο σχέδια δείχνουν να πάσχουν από τα ίδια τους τα οικονομοτεχνικά κενά: Η χρήση των – όποιων - αποθεματικών της Τράπεζας της Ελλάδας είναι πρακτικά ανέφικτη αφ’ ενός διότι αυτά τα αποθέματα δεν της ανήκουν και ελέγχονται από την ΕΚΤ, αφ’ ετέρου διότι μπορεί ακριβώς η ΕΚΤ να τα ακυρώσει εν μία νυκτί, όπως επεσήμανε από την πρώτη στιγμή και ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Δημήτρης Μάρδας.
Η χώρα επίσης δεν διαθέτει συναλλαγματικά διαθέσιμα ή αποθέματα χρυσού που θα μπορούν να στηρίζουν ένα νέο νόμισμα, πόσο μάλλον από τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία λειτουργεί εδώ και μισό αιώνα και πλέον με βάση τα αποθεματικά νομίσματα. Η δε συντεταγμένη σύνδεση, με σταθερή ισοτιμία, στο – όποιο – αποθεματικό νόμισμα, εν προκειμένω το ευρώ, προϋποθέτει τήρηση δημοσιονομικών κανόνων και πολιτικών που δεν απέχουν μακράν από μνημονιακού τύπου δεσμεύσεις. Όσο για το παράλληλο νόμισμα, προϋποθέτει πλήρη επίγνωση και προετοιμασία για κοινωνικές επιπτώσεις και ανατροπές, όπως οι μακρές ελλείψεις σε – εισαγόμενα – καύσιμα και φάρμακα και η, δεδομένη, «μαύρη» εσωτερική αγορά του ευρώ.
Όλα αυτά είναι ερωτήματα και ζητήματα που απαιτούν και οφείλουν να απαντηθούν δημόσια. Διότι εάν πρόκειται, κι εάν πρέπει, να υπάρξει συζήτηση περί Plan B μετά τον μεγάλο εκβιασμό των πιστωτών, αυτή δεν μπορεί να γίνει ούτε με τις… «ριφιφί» κραυγές των πρωτοσέλιδων, ούτε με ασαφείς διακηρύξεις υπέρ «δημιουργικά ασαφών» εναλλακτικών.
Για την ιστορία, πάντως, και εν όψει κάθε πιθανής μελλοντικής συζήτησης: Τα δύο ημιτελή «σχέδια» ή «Plan B» ουδέποτε συναντήθηκαν ή συντονίστηκαν. Με μοναδική, τυχαία, εξαίρεση μια δύσκολη βραδιά στο Μαξίμου όπου η μόνη κοινή συνισταμένη τους, εκείνη της ρήξης, απερρίφθη με ευρεία πλειοψηφία…
- tvxs