Ο οικονομολόγος -που έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο τμήμα της ερευνητικής εργασίας του στο οικονομικό σύστημα της Γερμανίας και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση- υπογραμμίζει ότι, σε αντίθεση με την πλειοψηφία της γερμανικής κοινής γνώμης, τόσο η Ανγκελα Μέρκελ όσο και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στην προοπτική ενός Grexit καθώς το θεωρούν πολύ επικίνδυνο.
Η βασική ανησυχία του Βερολίνου είναι το ύψους 320 δισ. ευρώ ελληνικό χρέος, από το οποίο.. περίπου 70 δισ. ευρώ οφείλονται στη Γερμανία. Μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα σήμαινε πιθανότατα μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους και απώλεια αυτών των χρημάτων. Η Μέρκελ δύσκολα θα μπορούσε να εξηγήσει αυτή τη συμφορά στον γερμανικό λαό, αφού όχι μόνο δεν θα σωθεί η ενιαία ευρωζώνη, αλλά η Γερμανία θα υποστεί μια τεράστια ζημιά. Ομως οι ζημιές για τη Γερμανία από την Ελλάδα δεν τελειώνουν εδώ. Αν επαληθευτεί το σενάριο του χάους στην Ελλάδα μετά το Grexit, τότε η Ε.Ε. θα αναγκαστεί σε ένα πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας που σίγουρα θα είναι πανάκριβο.
Οι φόβοι για κερδοσκοπικές επιθέσεις
Η γερμανική κυβέρνηση φοβάται όμως και το ντόμινο, δηλαδή ότι η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα προκαλέσει κερδοσκοπικές επιθέσεις και άνοδο των τιμών των ομολόγων των πιο αδύναμων χωρών της ευρωζώνης. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να απειλήσει τη σταθερότητα του ευρώ σε μια περίοδο κατά την οποία η 2η και η 3η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης -Γαλλία και Ιταλία αντίστοιχα- παραμένουν κολλημένες στη στασιμότητα.
Το ενδεχόμενο αποσύνθεσης της ευρωζώνης θα απειλούσε άμεσα τα γερμανικά οικονομικά συμφέροντα, ειδικά τις εξαγωγές, οι οποίες πριν από την ΟΝΕ υπέφεραν από τη συνεχή ανατίμηση του μάρκου. Το ευρώ όχι μόνο έλυσε αυτό το πρόβλημα αλλά ήταν και μία από τις βασικές αιτίες εκτόξευσης του πλεονάσματος στο γερμανικό ισοζύγιο πληρωμών. Εάν η ευρωζώνη αρχίσει όμως να συρρικνώνεται έχοντας ως μέλη της πια μερικές μόνο από τις πιο παραγωγικές οικονομίες της, τότε η ραγδαία ανατίμηση του νομίσματός της θα είναι αναπόφευκτη. Αυτό θα σημάνει αυτόματα απώλεια ανταγωνιστικότητας για τις γερμανικές εξαγωγές στις διεθνείς αγορές.
Hττα του γερμανικού μοντέλου της λιτότητας
Ενα Grexit θα σημάνει όμως και την οριστική ήττα του γερμανικού οικονομικού μοντέλου της λιτότητας. Η αποτυχία της Ελλάδας θα ενισχύσει τις κριτικές εναντίον της όπως και ερμηνείες ότι το μοντέλο της λιτότητας ταιριάζει μόνο στη Γερμανία και όχι στις υπόλοιπες χώρες του ευρώ.
Επιπλέον θα αυξήσει τις πιέσεις για αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερβολικού γερμανικού πλεονάσματος στο ισοζύγιο πληρωμών, που οι μεν Γερμανοί το βλέπουν ως απόδειξη ζωτικότητας της βιομηχανίας τους, οι δε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου ως εμμονή του Βερολίνου και μία από τις αιτίες της δημιουργίας νοσηρών μακροοικονομικών ανισορροπιών στην Ευρώπη.
Από την άλλη πλευρά αν η Ελλάδα έξω από το ευρώ, με υποτιμημένο νέο νόμισμα, καταφέρει να ανακάμψει γρήγορα, τότε υπάρχει ο κίνδυνος και άλλες χώρες της ευρωζώνης να ακολουθήσουν. Η Γερμανία και πάλι θα είναι η μεγάλη χαμένη, αφού θα δει το δικό της νόμισμα της να ανατιμάται ραγδαία έναντι της νέας δραχμής, εσκούδο, πεσέτας και λιρέτας.
Ο κίνδυνος της Μόσχας και του Πεκίνου
Τέλος, ένα Grexit θα θέσει πιθανότατα σε κίνδυνο και το «όραμα εμβάθυνσης της ολοκλήρωσης της ευρωζώνης» στην επόμενη δεκαετία, που περιέγραψαν στην τελευταία σύνοδο κορυφής οι «πέντε πρόεδροι» της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το Grexit θα αναδείξει συγκεκριμένα την αδυναμία της Γερμανίας να ηγηθεί μιας τέτοιας διαδικασίας και θα ανοίξει τον δρόμο για έναν μεγαλύτερο ρόλο της Γαλλίας στα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα και για θέσεις υπέρ του οικονομικού παρεμβατισμού και της αναδιανομής, πολιτικές που οι γερμανικές ελίτ αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι. Σε όλα τα παραπάνω δέον να προστεθεί και ο γεωπολιτικός κίνδυνος, της εμβάθυνσης της συνεργασίας της ταπεινωμένης Αθήνας με Μόσχα και Πεκίνο. Κάτι που θα περιπλέξει όχι μόνο την κατάσταση την Ε.Ε., αλλά και στο ΝΑΤΟ.
Παρ’ όλα αυτά τα δεινά που περιμένουν τη Γερμανία σε περίπτωση ενός Grexit, το Βερολίνο μάλλον δύσκολα θα κάνει στροφή 180 μοιρών μειώνοντας το ελληνικό χρέος και προχωρώντας στις αναγκαίες εκροές κεφαλαίων προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ. Και αυτό γιατί:
1. Η Γερμανία παραμένει πιστωτής της παγκόσμιας οικονομίας, με επενδύσεις που το 2013 ξεπερνούσαν το 1,2 τρισ. ευρώ ή το 43% του ΑΕΠ της. Αν το Βερολίνο συναινούσε στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, και άλλοι οφειλέτες θα ζητούσαν ανάλογη μεταχείριση.
2. Το Βερολίνο δεν μπορεί να ανεχτεί μια νίκη του Τσίπρα στις διαπραγματεύσεις. Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στην οικονομία θυμίζουν Γάλλους σοσιαλιστές στις αρχές της δεκαετίας του ’80, που οι Γερμανοί θεωρούν ιδιαίτερα επικίνδυνες. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ τα καταφέρει, θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και ο δρόμος για τους Podemos στην Ισπανία.
Το συμφέρον της Γερμανίας είναι έτσι ο συνεχής περιορισμός ελιγμών της ελληνικής κυβέρνησης στο οικονομικό πεδίο και η μη εκπλήρωση των ιδεών και του προγράμματός της. Κάτι άλλωστε που αποτυπώνεται απόλυτα στα γεγονότα των τελευταίων ημερών.
Ετσι, αφού ούτε το Grexit ούτε οι ευρείες παραχωρήσεις στους Ελληνες συμφέρουν, η επιλογή που προβάλλει για τη Γερμανία είναι το «πάγωμα».
Αυτό σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις μπορεί να παρατείνονται και οι πιστωτές να χορηγούν επαρκή υποστήριξη στην Αθήνα ίσα ίσα για να ανταποκρίνεται στις δανειακές της υποχρεώσεις. Τίποτα περισσότερο όμως έως ότου ο ΣΥΡΙΖΑ αποδεχτεί τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις.
Ο ΣΥΡΙΖΑ από την πλευρά του μπορεί να συνεχίσει να αντιστέκεται. Οσο όμως η οικονομική κρίση θα βαθαίνει στην Ελλάδα, το πολιτικό του κεφάλαιο θα ξεθωριάζει. Στο τέλος αυτού του σεναρίου υπάρχει βέβαια η αλλαγή εξουσίας και μια νέα ελληνική κυβέρνηση, πιο φιλική με τους θεσμούς.
Μπάμπης Μιχάλης (Efsyn)
