Ποιος είναι μέσα στον τάφο; «Ο Αλέξανδρος; Μα σας παρακαλώ, τι είναι αυτά που μου λέτε; Είναι δυνατόν να λέγονται αυτά τα πράγματα; Για να αποδώσεις τάφο στον Αλέξανδρο θα πρέπει να τον βρεις ασύλητο και με επιγραφές που να εξηγούν ότι τελικά δεν ετάφη στην Αίγυπτο!» Συζητώ με κορυφαίο παράγοντα της αρχαιολογικής έρευνας στη χώρα μας. Και η διάθεσή του μετακινείται από τον εκνευρισμό στο σαρκασμό. Του εξήγησα ότι οι φωτογραφίες του πρωθυπουργού σε θέση Indiana Jones δίνουν, εκ των πραγμάτων, τροφή σε σενάρια. «Και πού να συζητήσετε με παράγοντες της τοπικής κοινωνίας..
που προσπαθούν, εδώ και χρόνια, να κάνουν σπέκουλα με τον Αλέξανδρο. Θυμώνουν δε, όταν τους λες και το προφανές: αν μετέφεραν τον Αλέξανδρο στη Μακεδονία, δεν υπήρχε περίπτωση να τον θάψουν μακριά από τις Αιγές...».
Άρα, ποιος είναι εκεί; Μήπως είναι η Ρωξάνη; Δύσκολο, λένε. Αφού δολοφονήθηκε εκεί, δεν θα της έφτιαχναν τέτοιο μνημείο. Δεν είναι σίγουρα και ο γιος της, ο «μικρός Αλέξανδρος», που είναι ο πρίγκιπας, δίπλα στον Φίλιππο Β', στη Βεργίνα. «Πιθανότατα είναι κάποιος κορυφαίος αξιωματούχος του Αλεξάνδρου. Ο Νέαρχος, που είχε εξοριστεί εκεί, πιθανώς ο Λαομέδοντας (ναύαρχος) ή κάποιος άλλος στρατηγός...». Θα μάθουμε σε λίγες μέρες...
Η ανασκαφή της Αμφίπολης έχει ωραία ιστορία. Άρχισε το 1964 από έναν σπουδαίο αρχαιολόγο, τον Δημήτρη Λαζαρίδη. Ήταν μία ανασκαφή «ανταγωνιστική» εκείνης του Μανώλη Ανδρόνικου. Ο Άνδρόνικος, έλεγαν, έψαχνε τον Φίλιππο, ο Λαζαρίδης τη Ρωξάνη. Ο Λαζαρίδης αποκάλυψε αρκετούς τάφους, όχι όμως το μεγάλο ταφικό μνημείο που αναζητούσε. Μετά τον θάνατο του Λαζαρίδη, το 1985, η ανασκαφή συνεχίστηκε από την Χάιδω Κουκούλη. Ωστόσο η έλλειψη κονδυλίων δεν επέτρεψε τη διάθεση σημαντικών ανθρώπινων πόρων.
Η Κατερίνα Περιστέρη ανέλαβε την ανασκαφή το 2009 και αποφάσισε να σκάψει πιο χαμηλά, κάτω από τους αρχαίους τάφους που είχαν αποκαλυφθεί. Τότε βρήκε τον περίβολο του μνημείου. Ένας τοίχος ύψους τριών μέτρων που δημιουργούσε περίβολο 60 μέτρων. Αυτός ο τοίχος αγκάλιαζε το μνημείο. Στην κορυφή ήταν ο Λέων της Αμφίπολης.
Σε λίγες μέρες η αρχαιολόγος αναμένεται να συναντηθεί με το επιστημονικό της πεπρωμένο που άρχισε να γράφεται πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. Πιθανότατα ξέρει ήδη περί τίνος πρόκειται, αλλιώς ο πρωθυπουργός δεν θα έσπευδε στην ανασκαφή. Και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, άλλωστε, είχε δείξει προσωπικό (και πιεστικό) ενδιαφέρον για την ανασκαφή του Ανδρόνικου καθώς τότε υπήρχαν και εθνικοί λόγοι περί Μακεδονίας. Τώρα αυτοί οι λόγοι δεν υπάρχουν. Το ενδιαφέρον είναι επιστημονικό και, φυσικά, τουριστικό. Εντάξει, είναι και πολιτικό. Θέλει δεν θέλει ο διάσημος νεκρός θα φωτογραφηθεί με τον Σαμαρά. Και μετά να δούμε τι μπορεί να γίνει με τον ΕΝΦΙΑ του τάφου.
Kώστας Γιαννακίδης (protagon)
