Ο Χοσέ Μουχίκα της Ουρουγουάης απέρριψε την προεδρική κατοικία και δίνει το 90% του μισθού του σε φτωχούς
του Σάιμον Ρομέρο
Κάποιοι ηγέτες ζουν σε παλάτια. Αλλοι απολαμβάνουν ποικίλα προνόμια, όπως διακριτικούς μπάτλερ, έναν στόλο από γιοτ ή ένα κελάρι με εκλεκτής ποιότητας σαμπάνιες. Ανάμεσα σ' αυτούς δεν περιλαμβάνεται ο Χοσέ Μουχίκα, πρώην αντάρτης και νυν Πρόεδρος της Ουρουγουάης. Ο Μουχίκα ζει σε ένα ερειπωμένο σπίτι στα περίχωρα της πρωτεύουσας χωρίς υπηρέτες.
Με μια μετρημένη δήλωσή του προς τα 3,3 εκατομμύρια πολίτες της Ουρουγουάης ο 77χρονος Μουχίκα απέρριψε το πλούσιο προεδρικό μέγαρο - και το πολυάριθμο προσωπικό. Αντ' αυτού προτίμησε να μείνει στο σπίτι όπου χρόνια τώρα διαμένει με τη γυναίκα του κι εκεί να συνεχίσει να καλλιεργεί χρυσάνθεμα, τα οποία πουλάει στις τοπικές αγορές.
Κατά την ανάληψη των καθηκόντων του, το 2010, η προσωπική περιουσία του ανερχόταν σε..
1.800 δολάρια - όση η αξία του Σκαραβαίου που βρίσκεται παρκαρισμένος στο γκαράζ του σπιτιού του. Δεν φοράει ποτέ γραβάτα και δωρίζει περίπου το 90% του μισθού του, κυρίως σε ένα πρόγραμμα για τη στέγαση των φτωχών. Οι ημέρες που κράδαινε τα όπλα σε μια προσπάθεια να ανατρέψει την κυβέρνηση έχουν παρέλθει. Σήμερα τον χαρακτηρίζει ένα είδος ριζοσπαστισμού χαμηλών τόνων, που σηματοδοτεί την ανάδυση της Ουρουγουάης ως της πιο φιλελεύθερης κοινωνικά χώρας της Λατινικής Αμερικής.
Επί των ημερών του Μουχίκα η Ουρουγουάη τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας επειδή προσπάθησε να νομιμοποιήσει τη χρήση μαριχουάνας και τον γάμο των ομοφυλοφίλων. Επίσης, θέσπισε την πιο ολοκληρωμένη διάταξη για τις αμβλώσεις και ενίσχυσε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως την αιολική και τη βιομάζα.
Καθώς η ασθένειά του οδηγεί τον Ούγκο Τσάβες έξω από το πολιτικό σκηνικό, αφήνοντας αιφνιδίως την ήπειρο χωρίς την πιο επιβλητική αριστερή φιγούρα, ο πρακτικός ασκητισμός του Μουχίκα είναι μία μελέτη αντιθέσεων. Για να λειτουργεί σωστά η δημοκρατία, υποστηρίζει, οι εκλεγμένοι ηγέτες πρέπει να δέχονται επιπλήξεις. «Εχουμε κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να καταστήσουμε την προεδρία λιγότερο σεβαστή», επισημαίνει ο ίδιος. Γνωρίζει ότι ο τρόπος ζωής του μπορεί να μοιάζει ασυνήθιστος. Παρ' όλα αυτά, εξηγεί ότι πρόκειται για μία πολύ συνειδητή απόφαση ώστε να αποφύγει τις παγίδες της εξουσίας και του πλούτου. Και παραθέτει μία φράση του ρωμαίου φιλοσόφου Σενέκα: «Φτωχός δεν είναι εκείνος που έχει πολύ λίγα, αλλά εκείνος που επιθυμεί περισσότερα».
Ο ΚΗΠΟΥΡΟΣ ΜΕ ΤΑ ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΑ Ο ηγέτης που δρομολογεί τις μεγάλες αλλαγές στην Ουρουγουάη, γνωστός στους πολλούς αντιπάλους, αλλά και τους οπαδούς του, ως Πέπε, είναι κάποιος που λίγοι θα πίστευαν ότι μπορεί να αναρρηθεί σε μια τέτοια θέση. Προτού γίνει ο κηπουρός με τα χρυσάνθεμα, ο Μουχίκα ήταν ένας από τους ηγέτες των Τουπαμάρος, της οργάνωσης αντάρτικου πόλης που, εμπνεόμενη από την κουβανική επανάσταση, διέπραττε ένοπλες ληστείες και απαγωγές στους δρόμους του Μοντεβιδέο, της πρωτεύουσας της Ουρουγουάης. Στον πόλεμο κατά της κυβέρνησης της Ουρουγουάης οι Τουπαμάρος δημιούργησαν μία αρνητική φήμη, εξαιτίας της βίας που χρησιμοποιούσαν. Η δράση τους αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ταινία «Κατάσταση πολιορκίας» του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, το 1972. «Σε κάθε περίπτωση, οι αντάρτες προσπάθησαν να αποφύγουν τους σκοτωμούς», έχει τονίζει ο Μουχίκα, αναγνωρίζοντας βέβαια και τις κατ' ευφημισμόν «στρατιωτικές αποκλίσεις».
Η οργάνωση ανατράπηκε έπειτα από μια ωμή αντιτρομοκρατική δράση και ο Μουχίκα συνελήφθη το 1972. Για τα (14) χρόνια της φυλακής μιλάει πολύ σπάνια. Του έδωσαν χρόνο να σκεφτεί, λέει. «Εμαθα ότι κάποιος μπορεί πάντα να ξεκινήσει από την αρχή».
Με τη βέσπα στο Κοινοβούλιο
Ως βουλευτής, ήταν ο πρώτος που κατέφτασε στο Κοινοβούλιο με βέσπα. Μετά την εκλογή του, το 2009, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στο κατεστημένο επειδή πούλησε μια προεδρική κατοικία σε τουριστική επιχείρηση, χαρακτηρίζοντάς την άχρηστη. Οταν τον ρωτούν για τα θρησκευτικά πιστεύω του, απαντά πως ακόμη αναζητεί τον Θεό.
- Τα Νέα / The New York Times
