Για πολλά χρόνια και έως πρόσφατα, οι δημοσιογράφοι μέλη της ΕΣΗΕΑ, στην πλειονότητά τους, πίστευαν ότι αποτελούσαν την αριστοκρατία των εργαζομένων σε τούτο τον τόπο. Πολλοί, μάλιστα, προτιμούσαν να προτάσσουν την πνευματική και ακολούθως τη συνδικαλιστική υπόστασή της.Πρόλαβα γενικές συνελεύσεις όπου και μόνο εκφράσεις όπως «συνεργασία όλων των εργαζομένων στα ΜΜΕ» ή «Συνδικάτο Τύπου», προκαλούσαν ανατριχίλα.
Ομως ο μύθος τελείωσε. Μια άλλη πραγματικότητα αποκαλύπτεται, καθώς η φούσκα των τελευταίων είκοσι χρόνων σκάει με πάταγο.
Εννοιες όπως κρίση, Μνημόνιο, πτώχευση, χαμένες θέσεις, ανασφάλιστη εργασία, ασφαλιστικοί πόροι, καταπίεση, φόβος, κατάθλιψη, μπαίνουν στη..δημοσιογραφική μας καθημερινότητα.
Παράλληλα και κατά συνέπεια, με μια απίστευτη απαξίωση του επαγγέλματος, καθώς όλο και συχνότερα πλέον γίνεται λόγος για καλά κρυμμένα μυστικά που αφορούν διεφθαρμένες και εξωνημένες δημοσιογραφικές συνειδήσεις. Πεδίον το οποίο, να το πούμε, η EΣΗΕΑ ποτέ δεν μπόρεσε ή δεν τόλμησε να αγγίξει.
Πότε, όμως, και πώς δημιουργήθηκε η ΕΣΗΕΑ; Θα επιτρέψετε την αναφορά σε ένα μικρό κείμενό μου, που δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο μιας έρευνας στην εφημερίδα «Αυγή», πριν από ακριβώς έναν χρόνο. Για το οποίο, θέλω να σημειώσω, γίναν τότε κάποια σχόλια και συνάδελφοι μού είχαν προσάψει υπερβολική απαισιοδοξία. Κυρίως λόγω του τίτλου «Σωματείο ή Επιμελητήριο;», που ήταν τίτλος με ερωτηματικό και τώρα, ένα χρόνο μετά, ίσως και να έμενε εντελώς ασχολίαστος.
Η ΕΣΗΕΑ, λοιπόν, άρχισε να υπάρχει το 1914, με αφορμή το θάνατο ενός φτωχού δημοσιογράφου. Τόσο φτωχού, που έμενε άταφος για μέρες, ώσπου οι συνάδελφοί του έκαναν έρανο και τον κήδεψαν. Φεύγοντας από το νεκροταφείο, μαζεύτηκαν σ' ένα ξενοδοχείο στην Ομόνοια όπου συνέταξαν και υπέγραψαν ένα πρώτο πρωτόκολλο για την ίδρυση σωματείου το οποίο θα διεκδικούσε τα επαγγελματικά δικαιώματά τους.
Στις δεκαετίες που πέρασαν, πέρασε και η ΕΣΗΕΑ από σαράντα κύματα. Εγινε, με τα χρόνια, η κλειστή Ενωση των ολίγων και εκλεκτών, η Ενωση διανοητών και διανοουμένων, ιδεολόγων, αγωνιστών, βολεψάκηδων, πολιτικάντηδων. Η Ενωση απλών μεροκαματιάρηδων αλλά και διαπλεκόμενων. Προκάλυμμα συμβιβασμένων αλλά και το προπύργιο ελεύθερων, ανιδιοτελών και ηρωικών δημοσιογράφων. Για πολλούς, απλά και μόνον προθάλαμος για την είσοδο στον ΕΔΟΕΑΠ.
Τώρα η ΕΣΗΕΑ αλλάζει. Γίνεται και σωματείο ανέργων και ημιανέργων, ανασφάλιστων, προλετάριων, φτωχών, φοβισμένων, κατατρεγμένων εργατών του Τύπου.
Οπως πολλά σωματεία, βρίσκεται απέναντι σ' ένα σκληρό μέτωπο, το οποίο ζητεί την πλήρη αποδυνάμωσή της. Αφού με την κατάργηση ή τη δραματική φαλκίδευση των συλλογικών συμβάσεων, φαλκιδεύεται ο ίδιος ο κορμός του συνδικαλιστικού της ρόλου. Μετατρέποντάς την, πιθανόν, σ' ένα είδος ιδιότυπου Επιμελητηρίου.
Βέβαια ξέρουμε καλά ότι το ΔΝΤ και το Μνημόνιο αποτελούν άλλοθι για τη βάναυση ανατροπή των εργασιακών σχέσεων.
Οι εταιρείες ΜΜΕ μπορεί να εμφανίζονται ζημιογόνες, να ζητούν δάνεια απ' τις τράπεζες. Ομως οι διαπλεκόμενοι με τις πολιτικές εξουσίες ιδιοκτήτες τους πλούτισαν. Αντλώντας όλα αυτά τα χρόνια δημόσιο χρήμα, το οποίο είτε διοχετεύτηκε σε άλλες δραστηριότητές τους είτε φυγαδεύτηκε σε τράπεζες του εξωτερικού.
Τώρα που οι παροχές στέρεψαν, θέλουν να ξεφορτωθούν τις επιχειρήσεις τους στα ΜΜΕ, όχι τις άλλες, να τις συρρικνώσουν, να τις συγχωνεύσουν, να τις ανταλλάξουν. Οι εργαζόμενοι περισσεύουν. Ενώ παράλληλα το τρίγωνο αλληλοεξάρτησης κυβέρνηση-τράπεζες-χρεωμένα ΜΜΕ (με πολιτικές σκοπιμότητες, χορηγούμενες δανειοδοτήσεις κ.λπ.) εξακολουθεί να λειτουργεί στην εντέλεια. Τις συνέπειες όλοι τις ξέρουμε.
Απέναντι, όλοι οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ. Και τα μέλη της ΕΣΗΕΑ φυσικά, κι αφού φαίνεται ότι το αντιλήφθηκαν πως πλέον μόνοι τους δεν μπορούν, πως πρέπει να βγουν από την Ακαδημίας 20, να δώσουν τα χέρια στους άλλους. Ο δύσκολος δρόμος επιβάλλει συμμαχίες, νέες συλλογικότητες.
Επιβάλλει και την κοινωνία δίπλα τους, που μέχρι τώρα δεν την είχαν.
Εισήγηση της Φάνης Πετραλιά στη διημερίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ με θέμα «Κρίση και Εργασία»
