Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Πολλά τα λεφτά...Της ΝΑΤΑΛΙ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ / Ελευθεροτυπία (02/4/2011)
Στη δίνη του κυκλώνα έχει βρεθεί από τον προηγούμενο μήνα το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών όταν οι, έως τότε διακριτικοί αλλά σαφείς, υπαινιγμοί της διοίκησής του ότι η μείωση της κρατικής επιχορήγησης κατά 50% ενδέχεται να δυσκολέψει το καλλιτεχνικό έργο του ακολουθήθηκαν από μια βόμβα: οι οικονομικές δυσκολίες έθεταν σε κίνδυνο την ίδια του την επιβίωση.
Μόνον έτσι θα μπορούσε να ερμηνεύσει κάποιος καλοπροαίρετος τη σπουδή με την οποία ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου ενέταξε στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο διάταξη για την εξυπηρέτηση, από πλευράς ελληνικού Δημοσίου, των -ύψους 95 εκατ. ευρώ- δανειακών υποχρεώσεων του Μεγάρου προς την Εθνική Τράπεζα. Ο υπουργός, μάλιστα, επισήμανε ότι εφόσον για το εν λόγω δάνειο είχε εγγυηθεί το 2007 το Δημόσιο, τώρα το ίδιο καλείται, ούτως ή άλλως, να τα πληρώσει. «Η διαφορά είναι: ή τα πληρώνει με ανοιχτό το Μέγαρο ή τα πληρώνει με κλειστό. Ας αποφασίσουμε...».
Η διευκρίνιση δεν έπεισε. Πολλοί, μεταξύ τους και ορισμένοι κυβερνητικοί βουλευτές, σχολίαζαν ότι είναι άλλο να ταχθεί κάποιος κατά της αποπληρωμής του δανείου, διακινδυνεύοντας την.... αναστολή λειτουργίας ενός φορέα που έχει προσφέρει τόσα στον πολιτισμό την τελευταία 20ετία και άλλο να σταλεί σήμα στο Μέγαρο από το Δημόσιο (που κυρίως αιμοδότησε με κρατικά ή κοινοτικά κονδύλια την επέκταση και τις λειτουργίες του) να πάψει να λειτουργεί ως κράτος εν κράτει.
Μπροστά στις γενικευμένες αντιδράσεις, ο υπουργός αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί. Και προκειμένου να αναλάβει το κόστος (ουσιαστικό αλλά και πολιτικό) της αποπληρωμής του δανείου, έθεσε, τουλάχιστον, έναν όρο: στο διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Αθηνών να πλειοψηφούν τα διορισμένα από τα υπουργεία Οικονομικών και Πολιτισμού μέλη, διαμορφώνοντας τη σύνθεση σε 8-2 από 5-5.
Παράδοση διευκολύνσεων
Κακά τα ψέματα. Ο Χρήστος Λαμπράκης υπήρξε ένας από τους ελάχιστους Ελληνες επιχειρηματίες που συνδύασε το τερπνό με το ωφέλιμο, δημιουργώντας ένα θεσμό ο οποίος αποδεδειγμένα λειτούργησε υπέρ του γενικού καλού. Συνέλαβε την ιδέα και φρόντισε για την υλοποίηση ενός Μεγάρου Μουσικής, το οποίο, με λαμπρές μετακλήσεις και εκδηλώσεις, εισήγαγε το ελληνικό κοινό σ' ένα υψηλό πολιτιστικό ήθος και έθος, λίγο-πολύ άγνωστο μέχρι τότε.
Απ' την άλλη, ήταν κοινό μυστικό ότι όλα αυτά έγιναν αφού προηγήθηκε μια σειρά απίστευτων «διευκολύνσεων» και «καταπατήσεων», τις οποίες η πατερναλιστική παρουσία του Λαμπράκη απέτρεπε πολλούς υπουργούς έστω και να σκεφτούν να αμφισβητήσουν. Ατύπως διαμορφώθηκε μια ιδιαίτερη «παράδοση» του Μεγάρου: η πολιτιστική του πολιτική, οι αποφάσεις του, οι κτηριακές επεκτάσεις του, οι «θολοί» προϋπολογισμοί, η αθέτηση κάποιων υποχρεώσεών του (όπως το να φιλοξενεί δωρεάν τις κρατικές ορχήστρες για ορισμένες συναυλίες), η δυνατότητά του να επιλέγει μονοδιάστατα συνεργάτες και για όλα αυτά να μη δίνει λογαριασμό σε κανέναν έγιναν πάγια πρακτική που ξεπερνούσε κατά πολύ αυθαιρεσίες στις οποίες επιδίδονταν και άλλα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου.
Ετσι, όταν η Ελισάβετ Παπαζώη τόλμησε το 2004, εκ των υστέρων δηλαδή, να ψελλίσει ότι ως υπουργός Πολιτισμού δεν γνώριζε τις διαδικασίες ολοκλήρωσης της επέκτασής του ούτε και το ακριβές κόστος, εισέπραξε από το δ.σ. του ΟΜΜΑ την τεκμηριωμένη απόδειξη ότι για τις εργασίες είχε πλήρως ενημερωθεί. Η απάντηση δεν διευκρίνιζε ωστόσο αν η κ. Παπαζώη είχε εξίσου άρτια ενημέρωση για το κόστος τους. Η κ. Παπαζώη δεν επανήλθε στο θέμα. Εκτοτε ουδείς πρώην ή νυν υπουργός έκανε το λάθος να το θίξει.
Μ' αυτή την «παράδοση» πέρασε το Μέγαρο Μουσικής στη μετα-Λαμπράκη εποχή, παραδίδοντας τα ηνία στον Ιωάννη Μάνο, που έχει ένα λαμπρό βιογραφικό, αδιαμφισβήτητης αξίας, καθώς και την καλή μαρτυρία του ΔΟΛ -αγαπημένο «παιδί» του οποίου υπήρξε ανέκαθεν. Ούτε ο νέος πρόεδρος κ. Μάνος ούτε και ο παλαιός διευθυντής Νίκος Μανωλόπουλος είχαν κανένα λόγο να διαταράξουν την «κληρονομημένη» αυτονομία τους. Αντιθέτως, ο κ. Μάνος, ανακοινώνοντας την ανανέωση της συνεργασίας τους με τη Eurobank, είχε ανακοινώσει π.χ. τη «μεγαλύτερη εμπλοκή των χορηγών στα δρώμενά μας. Βέβαια το Μέγαρο έχει την αποκλειστική ευθύνη της διαμόρφωσης του καλλιτεχνικού προγράμματος, αλλά επιδιώκουμε τις προτάσεις των χορηγών μας». Εννοούσε προφανώς οποιονδήποτε άλλον χορηγό, πλην του παλαιότερου και μεγαλύτερου. Του κράτους, που, βάσει των επίσημων στοιχείων του ΥΠΠΟ, μόνον την τελευταία 10ετία έδωσε στο Μέγαρο επιχορηγήσεις 120 εκατ. ευρώ.
«Ουδέν σχόλιον», μας απάντησε το Μέγαρο, ακόμα και όταν, μετά την ανακοίνωση του όρου για την αναδιαμόρφωση του διοικητικού συμβουλίου, αναζητήσαμε την άποψή του. Η σιωπή στην 20ετή δραστηριότητά του έχει αποδειχτεί κατά κανόνα «χρυσός». Δυστυχώς το ίδιο συνέβη κι όταν στείλαμε μια σειρά ερωτήσεων στον κ. Μανωλόπουλο. Αφορούσαν την οικονομική πολιτική του φορέα την τελευταία 10ετία και περιλάμβαναν αυτονόητες και απλές απορίες.
Αναμείναμε τις απαντήσεις ένα 10ήμερο. Ματαίως. Από το γραφείο Τύπου, μας μεταφέρθηκε ότι ο κ. Μανωλόπουλος έκρινε ότι «δεν είναι τώρα το σωστό timing ν' απαντήσει» κι ότι «σύντομα θα εκδοθεί σχετική ανακοίνωση κοινής λήψεως». Είναι δικαίωμά του να αποφασίσει πότε είναι η σωστή χρονική στιγμή ν' απαντήσει για θέματα που αφορούν τον Ελληνα φορολογούμενο; Κι αν θεωρεί δικαίωμά του να αρνείται να απαντήσει στο ρεπορτάζ μιας εφημερίδας, που έτυχε πρώτη να κάνει το αυτονόητο, ασφαλώς δεν είναι δικαίωμά του να σιωπά όταν καλείται η κοινωνία να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία του Μεγάρου και κατ' επέκταση τη διατήρηση και της δικής του θέσης.
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι εάν και εφόσον ο υπουργός Οικονομικών τηρήσει τη δέσμευσή του για διαχειριστικό έλεγχο των οικονομικών πεπραγμένων του Μεγάρου την τελευταία 10ετία, δεν θα λάβει παρόμοια απάντηση, περί ακατάλληλου «timing».*
Ερωτήσεις που δεν απαντήθηκαν
**Ο πρώην υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος, προσδιορίζοντας το 2003 το κόστος της επέκτασης του Μεγάρου για το ελληνικό Δημόσιο, είχε αναφέρει το ποσόν των 60 δισ. δραχμών (175.953.079 ευρώ). Ισχύει αυτό το ποσόν;
**Πόσα χρήματα υπολείπονται για την αποπληρωμή του δανείου;
**Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Π. Κουρουμπλής υποστήριξε στη Βουλή ότι το Μέγαρο είχε λάβει και παλιότερα δάνειο ύψους 100 εκατομμυρίων ευρώ από την Τράπεζα Ευρωπαϊκών Επενδύσεων, με εγγυητή το ελληνικό Δημόσιο. Ισχύει;
**Ποια είναι τα ετήσια ανελαστικά έξοδα;