Οίκοι «αξιολόγησης»: πως δουλεύουν οι νεκροθάφτες των κρατών

Λίγες ημέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής, που θα κρίνει εν πολλοίς την τύχη της ελληνικής οικονομίας, «χτύπησε» ο οίκος αξιολόγησης Moodys. Ένα παλιό άρθρο από την Αυγή εξηγεί πως λειτουργούν οι «λολίτες της κρίσης» και οι «νεκροθάφτες» των κρατών.

Ανάμεσα στα κουφάρια των τραπεζών και τα φαντάσματα των οικονομιών που καταρρέουν περιφέρονται αμέριμνα οι λολίτες της κρίσης που ονομάζονται εταιρείες αξιολόγησης (Fitch, Moody's, Standard and Poors) προσπαθώντας να μας κάνουν να ξεχάσουμε τον ρόλο τους στην κατάρρευση. Οι κυβερνήσεις και οι εταιρίες εκδίδουν ομόλογα, δηλαδή ζητάνε χρήματα με αντάλλαγμα κάποιο τόκο. Επειδή όμως δεν ξέρουμε εάν τα ομόλογα της Μπαρμπαμπρίλιος Α.Ε. είναι αρκετά αξιόπιστα, ρωτάμε μια εταιρεία αξιολόγησης. Όσο λιγότερο αξιόπιστη είναι η Μπαρμπ ΑΕ, τόσο μεγαλύτερο επιτόκιο ζητάμε για το ρίσκο μας.
Εδώ και δεκαετίες υπάρχουν ομόλογα για όλα τα γούστα. Από το πολύ βέβαιο ομόλογο του γερμανικού Δημοσίου μέχρι τα ομόλογα που εκδίδει και το τελευταίο μπακάλικο. Αυτό που άλλαξε τα τελευταία 10 χρόνια ήταν ένα τρυκ. Το.... μπακάλικο της γειτονιάς πήγαινε σε έναν ασφαλιστικό οργανισμό σαν τηνAIG και πλήρωνε ένα ποσό για την πιθανότητα να χρεοκοπήσει και το ομόλογο να καταρρεύσει. Αυτό το ποσό είναι τα γνωστά πια CDS (Credit Default Swaps) και υπόσχονταν στον κάτοχο του ομολόγου πως, σε περίπτωση χρεοκοπίας του μπακάλικου, η ασφαλιστική θα τον αποζημίωνε. Αρά ο κάτοχος του ομολόγου δεν είχε κανένα ρίσκο. Μετά από αυτό πήγαιναν σε μια εταιρεία αξιολόγησης και, βάσει της παραπάνω λογικής, η εταιρία έδινε την αίγλη του γερμανικού ομολόγου στο περίπτερο της γειτονιάς.
Θα αναρωτηθείτε ποιος είναι ο λόγος να προχωρήσεις σε μια τέτοια απάτη από τη στιγμή που όλοι ξέρουμε πως οι Γερμανοί και το περίπτερο δεν είναι το ίδιο; Μία τράπεζα λοιπόν έπαιρνε ομόλογα από πολλά περίπτερα, τα πακέταρε σ' ένα δομημένο ομόλογο το παραγέμιζε μπαχαρικά και ακατανόητα μαθηματικά μοντέλα και το πρόσφερε στην πιάτσα ως ομόλογο που διατηρούσε την αίγλη του γερμανικού Δημοσίου. Ποιος το βεβαίωνε αυτό; Μα φυσικά η εταιρία αξιολόγησης.
Αφού λοιπόν τα περίπτερα είναι πια το ίδιο ασφαλή με το γερμανικό κράτος, οι τράπεζες άρχισαν να πουλάνε "ασφαλή", "χωρίς ρίσκο" ομόλογα περιπτέρων με πεντιγκρί από τον οίκο αξιολόγησης. Έτσι, οργανισμοί που αγοράζουν ομόλογα (όπως τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα αμοιβαία κεφάλαια) "πείσθηκαν" πως κάνουν μια αγορά "χωρίς ρίσκο" και αγόρασαν ομόλογα περιπτέρων. Όταν τελικά αποδείχθηκε πως τα ομόλογα περιπτέρων δεν ήταν και τόσο ασφαλής επένδυση, οι τραπεζίτες, οι διοικητές των ταμείων, οιfund managers και οι υπουργοί οικονομικών, έδειξαν όλοι μαζί τις εταιρείες αξιολόγησης. Πού τους ξεγέλασαν. Κι έτσι όλοι συνεχίζουν χαρούμενοι να κάνουν τη δουλειά τους και οι συντάξεις σας περασμένα ξεχασμένα.